Μια νέα ανακάλυψη στον χώρο της ιατρικής έρχεται να αλλάξει τα δεδομένα για τη λιπώδη νόσο του ήπατος που σχετίζεται με τον μεταβολισμό (MASLD), μια πάθηση που πλήττει περίπου το 30% του παγκόσμιου πληθυσμού και μέχρι σήμερα δεν διέθετε στοχευμένη θεραπεία. Ερευνητές εντόπισαν έναν γενετικό παράγοντα που οδηγεί στην επιδείνωση της νόσου και βρήκαν ότι η βιταμίνη B3 –γνωστή και ως νιασίνη– μπορεί να τον καταστείλει αποτελεσματικά. Το εύρημα αυτό ανοίγει τον δρόμο για μια ασφαλή, οικονομική και ήδη εγκεκριμένη θεραπευτική επιλογή.
Η μελέτη πραγματοποιήθηκε από διεθνή ομάδα ερευνητών με επικεφαλής τον καθηγητή Jang Hyun Choi από το Department of Life Sciences του UNIST, σε συνεργασία με την καθηγήτρια Hwayoung Yun από το College of Pharmacy and Research Institute for Drug Development του Pusan National University και τον καθηγητή Neung Hwa Park από το Ulsan University Hospital. Για πρώτη φορά, οι επιστήμονες απέδειξαν ότι το microRNA-93 (miR-93), ένα μικρό μόριο RNA που εκφράζεται στα ηπατοκύτταρα, αποτελεί βασικό γενετικό ρυθμιστή για την ανάπτυξη και εξέλιξη της MASLD.
Τα πειράματα έδειξαν ότι σε ασθενείς αλλά και σε ζωικά μοντέλα με λιπώδη νόσο, τα επίπεδα του miR-93 είναι ασυνήθιστα αυξημένα. Η παρουσία του οδηγεί σε αναστολή της γονιδιακής έκφρασης του SIRT1, ενός γονιδίου που παίζει κρίσιμο ρόλο στη ρύθμιση του μεταβολισμού των λιπιδίων. Με αυτόν τον τρόπο, το miR-93 προωθεί τη συσσώρευση λίπους στο ήπαρ, την εμφάνιση φλεγμονής και τελικά την ίνωση.
Για να κατανοήσουν τον μηχανισμό δράσης, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν τεχνικές γονιδιακής επεξεργασίας. Όταν κατέστειλαν την παραγωγή του miR-93 σε ποντίκια, παρατήρησαν σημαντική μείωση στη συσσώρευση λίπους στο ήπαρ, καθώς και βελτίωση στην ευαισθησία στην ινσουλίνη και σε δείκτες ηπατικής λειτουργίας. Αντίθετα, στα ποντίκια με υπερέκφραση του miR-93, οι μεταβολικές λειτουργίες του ήπατος χειροτέρεψαν αισθητά.
Τα ευρήματα αυτά επιβεβαίωσαν ότι το miR-93 λειτουργεί ως καταλύτης της νόσου, θέτοντας τις βάσεις για την αναζήτηση ουσιών που θα μπορούσαν να το αναστείλουν. Η ομάδα εξέτασε 150 φάρμακα που είναι ήδη εγκεκριμένα από τον FDA, με στόχο να βρει ποιο καταστέλλει πιο αποτελεσματικά το miR-93. Η απάντηση ήταν απλή αλλά εντυπωσιακή: η νιασίνη, ή αλλιώς βιταμίνη B3.
Τα πειράματα έδειξαν ότι η χορήγηση βιταμίνης B3 σε ποντίκια μείωσε σημαντικά τα επίπεδα του miR-93 στο ήπαρ και ταυτόχρονα αύξησε τη δραστηριότητα του SIRT1. Με την επανενεργοποίηση του SIRT1, αποκαταστάθηκαν οι διαταραγμένοι μεταβολικοί μηχανισμοί, οδηγώντας σε εξισορρόπηση της λιπιδικής ομοιόστασης στο ήπαρ.
Η σημασία της μελέτης δεν περιορίζεται μόνο στη βασική κατανόηση του τρόπου με τον οποίο αναπτύσσεται η MASLD. Η χρήση ενός ήδη εγκεκριμένου φαρμάκου, που θεωρείται ασφαλές και οικονομικό, καθιστά εφικτή την ταχεία μετάβαση από το εργαστήριο στην κλινική πράξη.
Όπως εξήγησε η ερευνητική ομάδα, η εργασία τους αποκαλύπτει με ακρίβεια τη μοριακή προέλευση της MASLD και δείχνει ότι η στόχευση του miR-93 με τη βοήθεια της νιασίνης μπορεί να αποτελέσει μια θεραπεία με υψηλή κλινική αξία.
Η νιασίνη χρησιμοποιείται εδώ και χρόνια για τη μείωση των επιπέδων λιπιδίων στο αίμα. Το γεγονός ότι μπορεί να συμβάλει και στη ρύθμιση των μονοπατιών που οδηγούν στη λιπώδη νόσο του ήπατος την καθιστά υποψήφια για νέες μορφές θεραπείας, ενδεχομένως και σε συνδυασμό με άλλες στρατηγικές που στοχεύουν μικρομόρια RNA.
Η ανακάλυψη αυτή θα μπορούσε να προσφέρει ελπίδα σε εκατομμύρια ασθενείς σε όλο τον κόσμο που πάσχουν από MASLD. Μέχρι σήμερα, η αντιμετώπιση περιοριζόταν κυρίως σε αλλαγές στον τρόπο ζωής, στη μείωση βάρους και στη φαρμακευτική αγωγή για συννοσηρότητες, χωρίς να υπάρχει κάποια ουσιαστική θεραπεία που να στοχεύει στην ίδια την αιτία.
Η πιθανότητα η βιταμίνη B3, ένα φθηνό και ευρέως διαθέσιμο σκεύασμα, να αποτελέσει το κλειδί για την αναστολή της νόσου, καθιστά την προοπτική ακόμα πιο συναρπαστική. Βεβαίως, απαιτούνται περαιτέρω κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους για να επιβεβαιωθεί η αποτελεσματικότητα και η ασφάλεια της θεραπείας σε μεγάλη κλίμακα. Ωστόσο, το γεγονός ότι η νιασίνη είναι ήδη εγκεκριμένη και χρησιμοποιείται στην ιατρική πρακτική, μπορεί να επιταχύνει δραστικά τη διαδικασία και να φέρει ταχύτερα μια νέα θεραπευτική επιλογή στα χέρια των ασθενών.
[via]
