Βιομηχανία ανακύκλωσης ή εξόρυξη χρυσού από σκουπίδια; Οι επιστήμονες φαίνεται πως βρήκαν έναν τρόπο να συνδυάσουν και τα δύο, αναπτύσσοντας μια καινοτόμο τεχνική ανάκτησης χρυσού από παλιά ηλεκτρονικά, όπως smartphones και laptops. Η ανακάλυψη αυτή μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά στη μείωση της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης από την εξόρυξη χρυσού, αλλά και στην αντιμετώπιση του προβλήματος των ηλεκτρονικών αποβλήτων που συνεχώς διογκώνεται.
Το 2022, η ανθρωπότητα παρήγαγε περίπου 62 εκατομμύρια τόνους ηλεκτρονικών αποβλήτων, ποσότητα ικανή να γεμίσει πάνω από 1,5 εκατομμύρια απορριμματοφόρα. Πρόκειται για μια αύξηση 82% σε σχέση με το 2010, και οι προβλέψεις δείχνουν ότι μέχρι το 2030, τα απόβλητα αυτά θα αγγίξουν τα 82 εκατομμύρια τόνους. Μέσα σ’ αυτά τα απορρίμματα βρίσκονται σημαντικές ποσότητες πολύτιμων μετάλλων, όπως ο χρυσός, τα οποία όμως ανακυκλώνονται λιγότερο από το ένα τέταρτο.
Σε μια προσπάθεια να αντιμετωπιστεί αυτό το πρόβλημα, μια διεθνής επιστημονική ομάδα ανέπτυξε μια νέα, ασφαλή και περιβαλλοντικά βιώσιμη μέθοδο εξαγωγής χρυσού από ηλεκτρονικά απόβλητα, η οποία δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature Sustainability. Η τεχνική αυτή υπόσχεται όχι μόνο να αλλάξει το τοπίο της ανακύκλωσης, αλλά και να περιορίσει τη χρήση τοξικών ουσιών που χρησιμοποιούνται μέχρι σήμερα στην εξόρυξη χρυσού.
Η ζήτηση για χρυσό παραμένει σταθερά υψηλή, λόγω της χρήσης του σε τομείς όπως η ηλεκτρονική βιομηχανία, η χημική παραγωγή και η αεροδιαστημική. Ωστόσο, η εξόρυξή του συνοδεύεται από σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις, όπως η αποψίλωση των δασών και η χρήση τοξικών χημικών. Στη μεγάλη κλίμακα, οι εταιρείες εξόρυξης κάνουν χρήση κυανίου, μιας εξαιρετικά δηλητηριώδους ουσίας, ενώ σε μικρότερης κλίμακας – και συνήθως ανεπίσημες – δραστηριότητες, κυριαρχεί η χρήση υδραργύρου. Η επαφή με υδράργυρο δημιουργεί σοβαρούς κινδύνους για την υγεία των εργαζομένων και προκαλεί εκτεταμένη ρύπανση του περιβάλλοντος.
Αντίθετα, η νέα προσέγγιση που αναπτύχθηκε από την ομάδα των ερευνητών προσφέρει μια καθαρότερη λύση. Η μέθοδος βασίζεται σε ένα χημικό ευρέως διαδεδομένο στην επεξεργασία νερού και στην απολύμανση πισινών: το τριχλωροϊσοκυανουρικό οξύ. Όταν συνδυάζεται με αλατόνερο, αυτή η ένωση επιτρέπει τη μετατροπή του χρυσού σε υδατοδιαλυτό μορφή, καθιστώντας την εξαγωγή του πιο εύκολη και ασφαλή.
Η ανάκτηση του χρυσού από το διάλυμα επιτυγχάνεται μέσω ενός ειδικού πολυμερούς, πλούσιου σε θείο, που σχεδίασαν οι επιστήμονες. Το πολυμερές αυτό λειτουργεί ως σπόγγος που δεσμεύει επιλεκτικά τον χρυσό, ακόμη και όταν υπάρχουν άλλα μέταλλα στο μίγμα. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι το πολυμερές αυτό παράγεται από στοιχειακό θείο, ένα υποπροϊόν της πετρελαϊκής βιομηχανίας που συχνά περισσεύει και παραμένει αναξιοποίητο.
Το σύστημα αυτό δοκιμάστηκε με επιτυχία όχι μόνο σε μεταλλεύματα, αλλά και σε εξαρτήματα ηλεκτρονικών υπολογιστών και σε επιστημονικά απόβλητα. Επιπλέον, οι ερευνητές ανέπτυξαν μεθόδους για την αναγέννηση και επαναχρησιμοποίηση τόσο του χημικού διαλύματος όσο και του πολυμερούς δεσμευτή. Ακόμη και το νερό που χρησιμοποιείται στη διαδικασία μπορεί να καθαριστεί και να επαναχρησιμοποιηθεί, ενισχύοντας την περιβαλλοντική βιωσιμότητα του όλου εγχειρήματος.
Μία ιδιαίτερα πρωτοποριακή πτυχή της έρευνας είναι η δυνατότητα ανακύκλωσης του ίδιου του πολυμερούς. Μέσω ειδικής χημικής διαδικασίας που ενεργοποιείται με φως, οι επιστήμονες κατάφεραν να «αποσυνθέσουν» το πολυμερές πίσω στα αρχικά του συστατικά, επιτρέποντας την ανακατασκευή του και την επαναχρησιμοποίησή του για νέα ανάκτηση χρυσού. Η διαδικασία αυτή ενσωματώνει τις αρχές της κυκλικής οικονομίας σε ένα σύστημα εξόρυξης μετάλλων, κάτι που σπάνια συναντάται.
Το επόμενο βήμα είναι η εφαρμογή αυτής της μεθόδου σε πραγματικές συνθήκες. Η επιστημονική ομάδα σκοπεύει να συνεργαστεί με κυβερνήσεις, βιομηχανίες και μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς για τη δοκιμή της μεθόδου σε μικρής κλίμακας δραστηριότητες εξόρυξης. Το τελικό όραμα είναι η δημιουργία ενός ασφαλούς, αποδοτικού και οικονομικά βιώσιμου συστήματος ανάκτησης χρυσού, που δεν θα βασίζεται πλέον σε επικίνδυνες ουσίες όπως ο υδράργυρος και το κυάνιο.
Παρότι τα πρώτα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά, υπάρχουν ακόμη πολλές τεχνικές και οικονομικές προκλήσεις προς αντιμετώπιση. Η ευρεία υιοθέτηση της τεχνολογίας θα απαιτήσει αυξημένη παραγωγή του πολυμερούς, βελτίωση της αποδοτικότητας της διαδικασίας και απόδειξη της ανταγωνιστικότητάς της απέναντι στις παραδοσιακές μεθόδους.
Παρά τις δυσκολίες, η ελπίδα είναι ότι αυτή η καινοτομία θα μπορούσε να προσφέρει μια διέξοδο στους εκατομμύρια μικροεξορύκτες που εξαρτώνται από τον υδράργυρο για την επιβίωσή τους. Παράλληλα, η ανακύκλωση των πολύτιμων μετάλλων από τα ηλεκτρονικά απόβλητα μπορεί να περιορίσει την ανάγκη για νέες εξορύξεις, με θετικό αντίκτυπο στο περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία.
[via]
