Ανατροπή στην Ευρώπη: Τέλος στο απόλυτο μπλοκάρισμα των θερμικών κινητήρων το 2035

Σε μια κίνηση που επανακαθορίζει τον χάρτη της ευρωπαϊκής αυτοκινητοβιομηχανίας, η Κομισιόν προχώρησε σήμερα σε μια θεαματική αναδίπλωση σχετικά με το μέλλον της αυτοκίνησης. Το φιλόδοξο σχέδιο για μηδενικές εκπομπές ρύπων και αποκλειστική πώληση ηλεκτρικών οχημάτων από το 2035, το οποίο είχε αποτελέσει τη σημαία της Πράσινης Συμφωνίας, αναθεωρείται επίσημα. Η νέα πρόταση αντικαθιστά τον στόχο του 100% μείωσης των εκπομπών CO2 με ένα πιο ευέλικτο 90%, δίνοντας ουσιαστικά το «φιλί της ζωής» στους κινητήρες εσωτερικής καύσης, υπό συγκεκριμένες όμως προϋποθέσεις.

Η εξέλιξη αυτή έρχεται ως απάντηση στις ασφυκτικές πιέσεις που άσκησαν ισχυρά κράτη-μέλη, όπως η Γερμανία και η Ιταλία, αλλά και οι ίδιες οι αυτοκινητοβιομηχανίες που βλέπουν την ανταγωνιστικότητά τους να απειλείται από την κινεζική επέλαση και τη μείωση της ζήτησης για αμιγώς ηλεκτρικά οχήματα.

Το νέο πλαίσιο: Τι αλλάζει από το 2035

Σύμφωνα με το αναθεωρημένο πλάνο που παρουσίασε η Πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ο στόχος για το 2035 δεν είναι πλέον η απόλυτη εξάλειψη των ρύπων από την εξάτμιση, αλλά η μείωσή τους κατά 90%. Αυτό το κρίσιμο 10% που απομένει δημιουργεί τον ζωτικό χώρο που ζητούσε η αγορά για τη διατήρηση των θερμικών κινητήρων.

Η «γέφυρα» για την επιβίωσή τους θα είναι τα εναλλακτικά καύσιμα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνωρίζει πλέον επίσημα τον ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν τα βιοκαύσιμα (biofuels) και τα συνθετικά καύσιμα (e-fuels) στην επίτευξη της κλιματικής ουδετερότητας. Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι μετά το 2035 θα μπορούν να ταξινομούνται και να πωλούνται κανονικά αυτοκίνητα με κινητήρες βενζίνης ή diesel, αρκεί οι κατασκευαστές να αντισταθμίζουν το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα.

Επιπλέον, η νέα αυτή στρατηγική διασφαλίζει το μέλλον των Plug-in Hybrid (PHEV) και των Mild Hybrid οχημάτων, τα οποία μέχρι πρότινος φαινόταν να έχουν ημερομηνία λήξης. Η τεχνολογική ουδετερότητα, που αποτελούσε πάγιο αίτημα της βιομηχανίας, φαίνεται πως γίνεται επιτέλους πράξη, επιτρέποντας στην αγορά να αποφασίσει ποια τεχνολογία ταιριάζει καλύτερα στις ανάγκες του καταναλωτή.

Το σύστημα των «πράσινων πιστώσεων»

Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα σημεία της νέας πρότασης είναι ο τρόπος με τον οποίο οι αυτοκινητοβιομηχανίες θα καλύψουν το υπολειπόμενο 10% των ρύπων. Η Επιτροπή εισάγει ένα σύστημα πιστώσεων (credits), το οποίο επιτρέπει στους κατασκευαστές να «ισοφαρίζουν» τις εκπομπές των θερμικών κινητήρων μέσω άλλων οικολογικών δράσεων στην αλυσίδα παραγωγής.

Για παράδειγμα, η χρήση «πράσινου» χάλυβα (green steel) που παράγεται εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και η αποδεδειγμένη χρήση βιώσιμων καυσίμων, θα προσμετρώνται θετικά στον τελικό ισολογισμό ρύπων της κάθε εταιρείας. Με αυτόν τον τρόπο, η Ε.Ε. επιχειρεί να τονώσει ταυτόχρονα και την εγχώρια βαριά βιομηχανία, δημιουργώντας ένα κίνητρο για παραγωγή εξαρτημάτων εντός των ευρωπαϊκών συνόρων.

Ανάσες και για τα επαγγελματικά οχήματα

Η αναθεώρηση δεν αφορά μόνο τα επιβατικά Ι.Χ. Σημαντικές ελαφρύνσεις προβλέπονται και για τα ελαφρά επαγγελματικά οχήματα (vans), ένας τομέας όπου ο πλήρης εξηλεκτρισμός παρουσιάζει σοβαρές πρακτικές δυσκολίες. Ο ενδιάμεσος στόχος μείωσης των εκπομπών για το 2030 προσαρμόζεται από το 50% στο 40%, δίνοντας περισσότερο χρόνο στις εταιρείες logistics και στους επαγγελματίες να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα χωρίς να επωμιστούν δυσβάσταχτο κόστος αντικατάστασης στόλου.

Η γεωπολιτική και οικονομική διάσταση

Η απόφαση αυτή δεν ελήφθη εν κενώ. Οι Βρυξέλλες αναγκάστηκαν να κοιτάξουν κατάματα την πραγματικότητα: η μετάβαση στην ηλεκτροκίνηση προχωρά με ρυθμούς πιο αργούς από τους προβλεπόμενους, οι υποδομές φόρτισης παραμένουν ελλιπείς σε πολλά κράτη-μέλη και το κόστος των ηλεκτρικών αυτοκινήτων παραμένει απαγορευτικό για μεγάλο μέρος του πληθυσμού.

Ταυτόχρονα, ο κίνδυνος αποβιομηχάνισης της Ευρώπης είναι ορατός. Οι ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες δέχονται ισχυρό πλήγμα από τα φθηνά κινεζικά ηλεκτρικά οχήματα, ενώ οι θέσεις εργασίας σε εργοστάσια παραγωγής κινητήρων και εξαρτημάτων κρέμονταν από μια κλωστή. Η στροφή της Κομισιόν ερμηνεύεται από αναλυτές ως μια προσπάθεια θωράκισης της ευρωπαϊκής παραγωγής και διατήρησης της κοινωνικής συνοχής.

Οι αντιδράσεις από τον χώρο της αυτοκίνησης είναι ήδη θετικές. Στελέχη μεγάλων ομίλων κάνουν λόγο για θρίαμβο της λογικής και του ρεαλισμού, τονίζοντας ότι η πολυμορφία στις επιλογές κίνησης είναι ο μόνος βιώσιμος δρόμος για την απανθρακοποίηση. Αντίθετα, περιβαλλοντικές οργανώσεις εκφράζουν τον προβληματισμό τους, κάνοντας λόγο για «νερό στο κρασί» της κλιματικής πολιτικής.

Το σίγουρο είναι πως η 16η Δεκεμβρίου 2025 καταγράφεται ως η μέρα που η Ευρώπη αποφάσισε να μην βάλει όλα τα αυγά της στο καλάθι της ηλεκτροκίνησης. Ο κινητήρας εσωτερικής καύσης, που κινεί την ήπειρο για περισσότερο από έναν αιώνα, μόλις κέρδισε μια σημαντική παράταση ζωής, αρκεί να «καίει» καθαρά. Μένει να φανεί πώς θα ανταποκριθεί η αγορά και αν τα e-fuels θα μπορέσουν να παραχθούν σε ποσότητες και τιμές που θα τα καταστήσουν προσιτά στον μέσο οδηγό.