Εντυπωσιακό: Οι πιο καθαρές εικόνες «γέννησης» εξωπλανητών από κοντινά ηλιακά συστήματα

Μια εντυπωσιακή ματιά στα πρώτα βήματα της πλανητικής δημιουργίας προσφέρουν οι νέες εικόνες που έδωσαν στη δημοσιότητα αστρονόμοι την περασμένη Δευτέρα. Χρησιμοποιώντας την υπερσύγχρονη τεχνολογία του τηλεσκοπίου ALMA στη Χιλή, οι επιστήμονες κατάφεραν να καταγράψουν τις πιο καθαρές και λεπτομερείς εικόνες μέχρι σήμερα από νεαρά ηλιακά συστήματα, αποκαλύπτοντας τα πρώτα στάδια της δημιουργίας πλανητών.

Οι εικόνες αυτές, που απεικονίζουν πάνω από 15 νεογέννητα άστρα σε απόσταση 300 έως 1.000 ετών φωτός από τη Γη, προσφέρουν πολύτιμες πληροφορίες για το πού, πώς και από τι υλικά σχηματίζονται οι πλανήτες. Οι παρατηρήσεις δίνουν επίσης τη δυνατότητα στους επιστήμονες να βελτιώσουν τα υπολογιστικά μοντέλα σχηματισμού πλανητών και να κατανοήσουν καλύτερα τις διαφορές μεταξύ αυτών των αρχικών συστημάτων και των ώριμων εξωπλανητών που έχουν ήδη εντοπιστεί.

Το επίτευγμα έγινε δυνατό χάρη σε προηγμένες τεχνικές απεικόνισης που εφαρμόστηκαν στο τηλεσκόπιο ALMA (Atacama Large Millimeter/submillimeter Array). Οι τεχνικές αυτές βελτιώνουν σημαντικά την ευκρίνεια και μειώνουν τις παραμορφώσεις, επιτρέποντας την παρατήρηση λεπτών δομών στους πρωτοπλανητικούς δίσκους, τα δαχτυλίδια σκόνης και αερίων που περιβάλλουν τα νεαρά άστρα.

Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά ο επικεφαλής ερευνητής Richard Teague του MIT:

Οι νέες τεχνικές είναι σαν να περνάς από γυαλιά πρεσβυωπίας σε κιάλια υψηλής ευκρίνειας. Αποκαλύπτουν ένα εντελώς νέο επίπεδο λεπτομέρειας στους δίσκους όπου γεννιούνται οι πλανήτες.

Αντί να επιχειρήσουν την άμεση παρατήρηση των νεαρών πλανητών, μια διαδικασία εξαιρετικά δύσκολη λόγω της αχνής τους φωτεινότητας, η ομάδα χρησιμοποίησε έμμεσες ενδείξεις, όπως τα κενά και οι δακτύλιοι στους δίσκους, καθώς και οι κινήσεις των αερίων που επηρεάζονται από τη βαρύτητα των πλανητών.

Ο αστροφυσικός Christophe Pinte από τη Γαλλία εξηγεί την προσέγγιση αυτή με παραστατικό τρόπο:

Είναι σαν να προσπαθείς να δεις ένα ψάρι όχι απευθείας, αλλά παρατηρώντας τα κυματάκια που δημιουργεί στην επιφάνεια του νερού.

Η ανάλυση των εικόνων, η οποία παρουσιάστηκε σε 17 νέες επιστημονικές δημοσιεύσεις, φανερώνει ότι οι δίσκοι γύρω από τα νεαρά άστρα είναι εξαιρετικά δυναμικοί και ασταθείς. Ήδη από τα πρώτα στάδια της ζωής τους, αυτοί οι δίσκοι φιλοξενούν πολύπλοκες δομές που παραπέμπουν σε ενεργή πλανητική δημιουργία.

Ανάμεσα στα σημαντικότερα ευρήματα είναι η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο τα μεγαλύτερα σωματίδια σκόνης συγκεντρώνονται σε δακτυλίους, προπομποί των πλανητών, καθώς και νέα δεδομένα για τη μάζα που είναι διαθέσιμη για τη δημιουργία πλανητών, μέσω της βαρυτικής επιρροής των δίσκων.

[via]