Η τακτική άσκηση και η υψηλή καρδιοαναπνευστική αντοχή έχουν επανειλημμένα συνδεθεί με χαμηλότερο κίνδυνο πρόωρου θανάτου, σύμφωνα με πολυάριθμες μελέτες. Ωστόσο, νέα έρευνα από το Πανεπιστήμιο της Ουψάλα στη Σουηδία προτείνει μια διαφορετική ερμηνεία αυτών των ευρημάτων: η φυσική κατάσταση στην εφηβεία δεν σχετίζεται μόνο με μειωμένο κίνδυνο θανάτου από ασθένειες, αλλά και με χαμηλότερη πιθανότητα θανάτου από τυχαία ατυχήματα, μια συσχέτιση που θέτει υπό αμφισβήτηση την αιτιώδη σχέση ανάμεσα στην άσκηση και τη μακροζωία.
Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο European Journal of Preventive Cardiology, βασίστηκε σε δεδομένα από πάνω από 1,1 εκατομμύριο Σουηδούς άνδρες που κλήθηκαν για στρατιωτική θητεία μεταξύ 1972 και 1995. Σε ηλικία περίπου 18 ετών, οι άνδρες αξιολογήθηκαν ως προς την φυσική τους κατάσταση και χωρίστηκαν σε πέντε ομάδες, από τους πιο γυμνασμένους έως τους λιγότερο γυμνασμένους. Η πορεία της υγείας τους παρακολουθήθηκε μέχρι τα 60 τους ή έως τον θάνατό τους, με τα αίτια των θανάτων να καταγράφονται από το Εθνικό Μητρώο Θανάτων.
Η παραδοσιακή ανάλυση των δεδομένων επιβεβαίωσε γνωστά ευρήματα: όσοι είχαν υψηλή φυσική κατάσταση στην εφηβεία είχαν 58% μικρότερο κίνδυνο θανάτου από καρδιαγγειακά νοσήματα, 31% μικρότερο κίνδυνο από καρκίνο και 53% χαμηλότερο συνολικό κίνδυνο θανάτου σε σχέση με εκείνους με χαμηλή φυσική κατάσταση.
Το ιδιαίτερα ενδιαφέρον εύρημα της μελέτης προέκυψε όταν οι ερευνητές εξέτασαν τον κίνδυνο θανάτου από τυχαία αίτια, όπως τροχαία, πνιγμοί ή εγκληματικές ενέργειες, όπου λογικά δεν θα έπρεπε να υπάρχει σύνδεση με την καρδιοαναπνευστική αντοχή. Ωστόσο, και εδώ καταγράφηκε μια παρόμοια συσχέτιση: οι πιο γυμνασμένοι είχαν 53% μικρότερο κίνδυνο θανάτου από ατυχήματα.
Αυτή η παρατήρηση εγείρει σοβαρές αμφιβολίες για την ακρίβεια των αιτιακών συμπερασμάτων προηγούμενων μελετών, καθώς δείχνει ότι οι ομάδες με υψηλή και χαμηλή φυσική κατάσταση πιθανώς διαφέρουν σε περισσότερα από τη γυμναστική, π.χ. κοινωνικοοικονομικά χαρακτηριστικά, συμπεριφορές ή ακόμα και γονιδιακούς παράγοντες.
Για να εξετάσουν τη σημασία αυτών των «κρυφών» παραγόντων, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μια ειδική μεθοδολογία σύγκρισης αδελφών, συγκρίνοντας αδέρφια με διαφορετικά επίπεδα φυσικής κατάστασης. Έτσι, εξάλειψαν κοινά περιβαλλοντικά και γενετικά χαρακτηριστικά. Παρόλα αυτά, η σύνδεση της φυσικής κατάστασης με τον μειωμένο κίνδυνο θανάτου,ακόμη και από τυχαία αίτια, παρέμεινε ισχυρή.
Ο επικεφαλής ερευνητής, Marcel Ballin, επισημαίνει πως αυτό υπογραμμίζει την ανάγκη προσοχής στις υποθέσεις που γίνονται σε παρατηρησιακές μελέτες. «Όταν οι ομάδες δεν είναι απολύτως συγκρίσιμες, είναι εύκολο να υπερεκτιμηθούν οι θετικές επιδράσεις της φυσικής κατάστασης».
Η μελέτη αυτή, μία από τις μεγαλύτερες του είδους της, έρχεται να ενισχύσει προηγούμενα ευρήματα από μελέτες σε διδύμους και γενετικές έρευνες, οι οποίες επίσης υποδεικνύουν ότι η φυσική κατάσταση μπορεί να σχετίζεται με άλλα χαρακτηριστικά ή προδιαθέσεις και όχι να αποτελεί μόνη αιτία για καλύτερη υγεία.
Ωστόσο, οι ερευνητές διευκρινίζουν ότι τα ευρήματά τους δεν σημαίνουν πως η άσκηση δεν είναι σημαντική. Αντιθέτως, η φυσική δραστηριότητα έχει πολλαπλά οφέλη. Αυτό που επισημαίνουν είναι ότι η διαμόρφωση δημόσιων πολιτικών και παρεμβάσεων υγείας πρέπει να βασίζεται σε όσο το δυνατόν πιο ακριβείς εκτιμήσεις.
[via]
