Στον κόσμο της ιατρικής δεν λείπουν οι ιστορίες που ξεπερνούν τα όρια της φαντασίας. Μία από αυτές έρχεται από τον Καναδά, όπου οι γιατροί κατάφεραν να αποκαταστήσουν την όραση ενός άνδρα αφαιρώντας ένα δόντι του και τοποθετώντας το στο μάτι του. Η πρωτοποριακή αυτή μέθοδος, γνωστή ως οστεο-οδοντο-κερατοπρόθεση ή αλλιώς “tooth-in-eye surgery”, εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στη χώρα, με τον ασθενή Brent Chapman να γίνεται το πρόσωπο μιας ιατρικής επιτυχίας που σπάνια συναντάται.
Ο Chapman, σήμερα 34 ετών και κάτοικος της Βρετανικής Κολούμπια, ζει από τα 13 του με τις συνέπειες μιας σπάνιας και ιδιαίτερα επικίνδυνης αντίδρασης σε ένα κοινό φάρμακο. Ένα απλό χάπι ιβουπροφαίνηw πυροδότησε στο ανοσοποιητικό του σύνδρομο Stevens-Johnson, μια αυτοάνοση διαταραχή που προκαλεί τα κύτταρα να επιτίθενται στο δέρμα και στις βλεννογόνες μεμβράνες. Οι βλάβες που προκλήθηκαν έμοιαζαν με σοβαρά εγκαύματα και επηρέασαν ολόκληρο το σώμα του, συμπεριλαμβανομένων και των ματιών του.
Ο αριστερός του κερατοειδής καταστράφηκε πλήρως μετά από μόλυνση, ενώ το δεξί μάτι έχασε το μεγαλύτερο μέρος της όρασης του λόγω μόνιμης βλάβης στον κερατοειδή. Για πάνω από δύο δεκαετίες, ο Chapman υποβλήθηκε σε περισσότερες από 50 χειρουργικές επεμβάσεις. Δέκα από αυτές ήταν προσπάθειες εμφύτευσης κερατοειδούς στο δεξί μάτι, όμως καμία δεν κατάφερε να επαναφέρει μόνιμα την όρασή του.
Η στροφή ήρθε όταν οι γιατροί του πρότειναν μια εναλλακτική λύση: τη χειρουργική επέμβαση με χρήση δοντιού. Η τεχνική αναπτύχθηκε τη δεκαετία του 1960 και βασίζεται στην αφαίρεση ενός δοντιού του ασθενούς, το οποίο τροποποιείται ώστε να φιλοξενήσει έναν μικρό πλαστικό κύλινδρο με φακό. Ο συνδυασμός δοντιού, οστού και φακού εμφυτεύεται αρχικά στο μάγουλο του ασθενούς ώστε να αναπτυχθεί γύρω του μαλακός ιστός. Στη συνέχεια, το βιολογικό αυτό «μόσχευμα» μεταφέρεται στο μάτι, όπου αντικαθιστά τον κατεστραμμένο κερατοειδή και επιτρέπει στο φως να φτάνει στον αμφιβληστροειδή.
Η συγκεκριμένη επέμβαση ενδείκνυται για ασθενείς με κατεστραμμένους κερατοειδείς, αλλά με υγιή αμφιβληστροειδή και οπτικό νεύρο. Έρευνα του 2022 που παρακολούθησε 59 ασθενείς για διάστημα 30 ετών έδειξε ότι το 94% διατήρησε σταθερή όραση σε βάθος χρόνου. Παρά τα εντυπωσιακά ποσοστά, η διαδικασία παραμένει εξαιρετικά απαιτητική και εφαρμόζεται μόνο σε λίγες εκατοντάδες ασθενείς παγκοσμίως.
Στην περίπτωση του Chapman, την επέμβαση ανέλαβε ο Dr. Greg Moloney, κλινικός αναπληρωτής καθηγητής οφθαλμολογίας στο University of British Columbia. Το πρώτο στάδιο έγινε τον Φεβρουάριο του 2025. Ο Moloney αφαίρεσε έναν κυνόδοντα μαζί με λεπτό στρώμα οστού, ώστε να διατηρηθεί η παροχή αίματος και οξυγόνου. Το δόντι τροποποιήθηκε σε μικρό επίπεδο μπλοκ, στο οποίο τοποθετήθηκε πλαστικός κύλινδρος που κρατά τον φακό. Στη συνέχεια εμφυτεύτηκε στο μάγουλο του Chapman για αρκετούς μήνες, μέχρι να αναπτυχθεί γύρω του ιστός.
Τον Ιούνιο, το τροποποιημένο δόντι αφαιρέθηκε από το μάγουλο και εμφυτεύτηκε στο δεξί του μάτι. Επειδή το μόσχευμα προέρχεται από τον ίδιο τον ασθενή, μειώνεται δραστικά ο κίνδυνος απόρριψης. Τα αποτελέσματα ήταν σχεδόν άμεσα: ο Chapman μπόρεσε να αντιληφθεί κίνηση λίγες ώρες μετά την επέμβαση. Στον επόμενο μήνα η όρασή του βελτιώθηκε σταδιακά, αν και χρειάστηκε μια δεύτερη επέμβαση τον Αύγουστο για να διορθωθεί η θέση του φακού. Σύντομα, με τη βοήθεια διορθωτικών γυαλιών, έφτασε σε όραση 20/30 – μια επίδοση που του επιτρέπει να βλέπει αντικείμενα στα 6 μέτρα με την ευκρίνεια που θα είχε ένας άνθρωπος με τέλεια όραση στα 9 μέτρα.
Η τεχνική του “tooth-in-eye” χαρακτηρίζεται από τους ειδικούς ως έσχατη λύση για την τύφλωση που προκαλείται από ανεπανόρθωτη βλάβη στον κερατοειδή. Πρόκειται για μια εξαιρετικά πολύπλοκη διαδικασία, που διαρκεί πάνω από 12 ώρες, χωρίς να υπολογίζεται ο χρόνος που απαιτείται για την προετοιμασία του μοσχεύματος στο μάγουλο. Δεν είναι τυχαίο ότι ελάχιστοι γιατροί στον κόσμο μπορούν να την πραγματοποιήσουν.
[via]
