Η Ευρωπαϊκή Ένωση χαράζει τη νέα της παγκόσμια στρατηγική για το κλίμα και την ενέργεια

Η Ευρωπαϊκή Ένωση παρουσίασε τη νέα της παγκόσμια στρατηγική για το κλίμα και την ενέργεια, μια φιλόδοξη πρωτοβουλία που στοχεύει να καθορίσει το μέλλον της παγκόσμιας ενεργειακής πολιτικής και της βιομηχανικής μετάβασης.

Η στρατηγική, που παρουσιάστηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τον Ύπατο Εκπρόσωπο για την Εξωτερική Πολιτική, αποτυπώνει το όραμα της ΕΕ για έναν κόσμο πιο δίκαιο, πιο βιώσιμο και πιο ασφαλή — έναν κόσμο όπου η Ευρώπη φιλοδοξεί να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο τόσο στη διπλωματία όσο και στην πράσινη βιομηχανική ανάπτυξη.

Στην καρδιά της στρατηγικής βρίσκεται η επέκταση του Clean Industrial Deal, του προγράμματος που εγκαινιάστηκε τον Φεβρουάριο του 2024 με σκοπό να ενισχύσει τον αποανθρακοποιημένο και ανταγωνιστικό χαρακτήρα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας. Αυτή τη φορά, όμως, το όραμα αποκτά παγκόσμια διάσταση. Η ΕΕ σκοπεύει να προωθήσει την πράσινη μετάβαση πέρα από τα ευρωπαϊκά σύνορα, ενισχύοντας υφιστάμενες συνεργασίες και δημιουργώντας νέες, ώστε να στηρίξει την ανάπτυξη της καθαρής βιομηχανίας και της τεχνολογικής καινοτομίας διεθνώς.

Στόχος της Ένωσης είναι να εδραιωθεί ως παγκόσμια δύναμη στις καθαρές τεχνολογίες και στις λύσεις για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Το 2024, σχεδόν το 50% της ηλεκτρικής ενέργειας της Ευρώπης προήλθε από ανανεώσιμες πηγές, συμβάλλοντας σημαντικά στη μείωση της εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα. Από το 2015, οι επενδύσεις στην καθαρή ενέργεια αυξήθηκαν κατά 111%, ενώ η Κομισιόν στοχεύει να αυξήσει τη συμμετοχή της ευρωπαϊκής παραγωγής στο 15% της παγκόσμιας αγοράς καθαρών τεχνολογιών — στόχος που εναρμονίζεται πλήρως με τις αρχές του Clean Industrial Deal.

Παράλληλα, η νέα στρατηγική επαναβεβαιώνει τη δέσμευση της ΕΕ σε μια διεθνή τάξη που βασίζεται σε κοινά και δεσμευτικά πρότυπα. Η Ευρώπη επιδιώκει να παρουσιαστεί ως αξιόπιστος εταίρος, που δρα με συνέπεια προς τους στόχους της Συμφωνίας των Παρισίων, ενθαρρύνοντας τη συνεργασία και την ανταλλαγή τεχνογνωσίας.

Η στρατηγική δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην ενίσχυση των διεθνών συνεργασιών μέσω εμπορικών συμφωνιών, Green Alliances και Just Energy Transition Partnerships, δηλαδή εταιρικών σχέσεων που στοχεύουν σε μια δίκαιη και βιώσιμη ενεργειακή μετάβαση.

Κεντρικό ρόλο στο σχέδιο θα έχει η προώθηση μηχανισμών τιμολόγησης του άνθρακα (carbon pricing), οι οποίοι θεωρούνται κρίσιμοι για τη μείωση των εκπομπών, την τόνωση της καινοτομίας και τη διασφάλιση μιας ομαλής απομάκρυνσης από τα ορυκτά καύσιμα. Για αυτόν τον σκοπό, δημιουργείται μια ευρωπαϊκή task force που θα βοηθά χώρες εκτός ΕΕ να αναπτύσσουν βιώσιμα και αποτελεσματικά συστήματα τιμολόγησης άνθρακα, προσφέροντας τεχνική και θεσμική υποστήριξη.

Παράλληλα, το σχέδιο αντιμετωπίζει τη διασύνδεση ανάμεσα στο κλίμα, το περιβάλλον και την ασφάλεια. Η ΕΕ προτίθεται να εντείνει τη διπλωματική της δραστηριότητα σε πολυμερή φόρα — όπως τα Ηνωμένα Έθνη και το ΝΑΤΟ — και να εφαρμόσει το Climate-Security Nexus Plan του 2023, ένα πρόγραμμα που στοχεύει στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας των πιο ευάλωτων χωρών και στην αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης γύρω από την κλιματική αλλαγή.

Η EU Global Climate and Energy Vision δεν περιορίζεται σε γενικές αρχές· προβλέπει συγκεκριμένα εργαλεία για την καθοδήγηση της μετάβασης και την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας. Μεταξύ αυτών:

• Η προώθηση νέας πολιτικής δυναμικής σε πολυμερή φόρα για την πλήρη εφαρμογή της Συμφωνίας των Παρισίων.
• Η δημιουργία του EU External Clean Transition Business Council, που θα συνδέει εταιρείες του κλάδου των καθαρών τεχνολογιών με ευκαιρίες σε διεθνείς αγορές.
• Η ενίσχυση επενδύσεων μέσω του Global Gateway Investment Hub και του προγράμματος Global Europe, που θα λειτουργούν ως οικονομικοί καταλύτες για έργα πράσινης ανάπτυξης.
• Η διεύρυνση των παγκόσμιων βιομηχανικών και εμπορικών δικτύων, με στόχο τη δημιουργία ανθεκτικών αλυσίδων αξίας βασισμένων σε καθαρές τεχνολογίες.
• Και, τέλος, η προώθηση της μεταρρύθμισης των διεθνών χρηματοπιστωτικών θεσμών ώστε να γίνουν πιο φιλικοί προς τη βιώσιμη ανάπτυξη.

Η νέα στρατηγική αποτελεί τη φυσική συνέχεια του Clean Industrial Deal και επιβεβαιώνει τον ρόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως παγκόσμιου ηγέτη στην οικολογική μετάβαση.

Με μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 37% σε σχέση με το 1990 και ποσοστό μόλις 6% των παγκόσμιων εκπομπών, η ΕΕ — μαζί με τα κράτη-μέλη της — παραμένει ο μεγαλύτερος διεθνής χρηματοδότης της κλιματικής δράσης.

Ο τελικός στόχος παραμένει αμετάβλητος: κλιματική ουδετερότητα έως το 2050, με την Ευρώπη να φιλοδοξεί να δείξει ότι η οικονομική ανάπτυξη και η περιβαλλοντική υπευθυνότητα μπορούν να συνυπάρξουν — και να ορίσουν το μέλλον.

[source]