Ένα πλανητικό σύστημα σε απόσταση περίπου 35 ετών φωτός από τη Γη συνεχίζει να συναρπάζει τους αστρονόμους. Πρόκειται για το σύστημα γύρω από το άστρο L 98-59, έναν ψυχρότερο και μικρότερο ερυθρό νάνο σε σύγκριση με τον Ήλιο μας, το οποίο φιλοξενεί μια «οικογένεια» πέντε βραχωδών πλανητών. Δεν πρόκειται απλώς για μια ακόμα συλλογή εξωπλανητών, αλλά για ένα πραγματικό κοσμικό εργαστήριο που προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες για την εξέλιξη πλανητικών συστημάτων πέρα από τα όρια του δικού μας.
Ήδη από τις προηγούμενες ανακαλύψεις στο εν λόγω σύστημα, οι επιστήμονες είχαν καταγράψει εξαιρετικά ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά. Ο πλανήτης L 98-59 b, ο πιο κοντινός στο άστρο, είναι ένας από τους μικρότερους εξωπλανήτες που έχουν ποτέ μετρηθεί, με μάζα περίπου τη μισή της Γης και διάμετρο κατά 84% μικρότερη. Οι παλιρροϊκές δυνάμεις που δέχεται από το μητρικό άστρο ενδέχεται να προκαλούν έντονη ηφαιστειακή δραστηριότητα, ενώ ένας τρίτος πλανήτης στο ίδιο σύστημα φαίνεται να έχει εξαιρετικά χαμηλή πυκνότητα, χαρακτηριστικό που υποδηλώνει ότι θα μπορούσε να είναι πλούσιος σε νερό – μια κατηγορία πλανητών που δεν υπάρχει στο δικό μας Ηλιακό Σύστημα.
Σε αυτό το ήδη εντυπωσιακό σκηνικό προστέθηκε τώρα μια νέα και καθοριστική ανακάλυψη. Μια επιστημονική ομάδα από το Trottier Exoplanet Research Institute του Πανεπιστημίου του Μόντρεαλ επιβεβαίωσε την ύπαρξη ενός πέμπτου πλανήτη, ο οποίος ονομάστηκε L 98-59 f. Πρόκειται για έναν υπερ-Γη, δηλαδή έναν βραχώδη πλανήτη με μάζα περίπου 2,8 φορές μεγαλύτερη από της Γης. Αυτό όμως που τον καθιστά ιδιαίτερα ενδιαφέροντα είναι η θέση του: βρίσκεται εντός της λεγόμενης «κατοικήσιμης ζώνης» του συστήματος. Αυτή η περιοχή είναι η ιδανική απόσταση από το άστρο, ούτε πολύ κοντά ώστε να εξατμίζεται το νερό ούτε πολύ μακριά ώστε να παγώνει, επιτρέποντας θεωρητικά την ύπαρξη υγρού νερού στην επιφάνεια – στοιχείο απαραίτητο για την ανάπτυξη ζωής όπως την γνωρίζουμε.
Η τροχιά του L 98-59 f είναι σχεδόν κυκλική και ολοκληρώνεται σε μόλις 23 γήινες ημέρες. Παρ’ όλα αυτά, ο πλανήτης λαμβάνει ποσότητα ενέργειας από το άστρο του σχεδόν ισοδύναμη με αυτή που δέχεται η Γη από τον Ήλιο. Αυτό ενισχύει ακόμη περισσότερο την υπόθεση ότι θα μπορούσε να φιλοξενεί ευνοϊκές συνθήκες για την ύπαρξη ζωής.
Η επιβεβαίωση της ύπαρξης του L 98-59 f δεν ήρθε με τη μέθοδο του διαβάσεως – δηλαδή παρατηρώντας τον πλανήτη καθώς περνά μπροστά από το άστρο του – επειδή η τροχιά του δεν προσφέρει τέτοια οπτική από τη Γη. Οι αστρονόμοι χρειάστηκε να στραφούν σε πιο εξελιγμένες τεχνικές, αναλύοντας δεδομένα από τα φασματόμετρα HARPS και ESPRESSO του Ευρωπαϊκού Νότιου Αστεροσκοπείου. Αυτά τα υπερακριβή όργανα μπορούν να ανιχνεύσουν μικρές διακυμάνσεις στην κίνηση του άστρου, που προκαλούνται από τη βαρυτική επίδραση των πλανητών που το περιβάλλουν.
Συνδυάζοντας τα φασματοσκοπικά αυτά δεδομένα με παρατηρήσεις από τα διαστημικά τηλεσκόπια TESS και James Webb, οι επιστήμονες κατάφεραν να δημιουργήσουν την πληρέστερη εικόνα που έχουμε έως σήμερα για το συγκεκριμένο σύστημα. Λόγω της σχετικά κοντινής του απόστασης, ο L 98-59 f αποτελεί πλέον έναν από τους πρωταρχικούς στόχους για το James Webb, το οποίο αναμένεται να αναλύσει την ατμόσφαιρά του αναζητώντας ίχνη υδρατμών, διοξειδίου του άνθρακα ή ακόμη και βιολογικών μορίων – τα λεγόμενα βιοϋπογραφές – που θα μπορούσαν να υποδεικνύουν την ύπαρξη ζωής.
Η σημασία αυτής της ανακάλυψης δεν έγκειται μόνο στο γεγονός ότι προστίθεται ένας ακόμα υποψήφιος κατοικήσιμος πλανήτης στον κατάλογο των εξωπλανητών, αλλά και στο ότι ανοίγει νέους δρόμους για τη μελέτη της εξέλιξης πλανητικών συστημάτων. Το σύστημα L 98-59 εξελίσσεται σε ένα από τα πιο μελετημένα εξωηλιακά περιβάλλοντα, προσφέροντας ενδείξεις για μορφές πλανητών που δεν υπάρχουν στη δική μας κοσμική γειτονιά και βοηθώντας τους επιστήμονες να προσεγγίσουν ένα από τα μεγαλύτερα ερωτήματα της εποχής μας: είμαστε μόνοι στο Σύμπαν;
[via]
