Μια ομάδα επιστημόνων αποκάλυψε πρόσφατα πώς οι πιανίστες μπορούν να αλλάξουν τον ηχητικό χαρακτήρα ενός πιάνου απλώς με την αφή τους, μετατρέποντας ένα καλλιτεχνικό μυστήριο που κρατούσε πάνω από έναν αιώνα σε επιστημονικό γεγονός. Η ανακάλυψη, που προέρχεται από το NeuroPiano Institute και τα Sony Computer Science Laboratories, προσφέρει νέες δυνατότητες στην εκπαίδευση μουσικής, τη νευροεπιστήμη και άλλους τομείς.
Η ικανότητα δημιουργίας διαφορετικών αισθητηριακών εμπειριών είναι ουσιώδης για κάθε μορφή τέχνης, από τη ζωγραφική έως τη μουσική. Ωστόσο, μέχρι σήμερα παρέμενε άγνωστο αν οι πιανίστες μπορούσαν να μεταβάλλουν τον ήχο του πιάνου κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης και ποιες κινητικές δεξιότητες απαιτούνταν για κάτι τέτοιο. Η νέα έρευνα έρχεται να δώσει επιστημονική απάντηση σε αυτήν την ερώτηση.
Η ομάδα ανέπτυξε ένα μοναδικό σύστημα αισθητήρων υψηλής ακρίβειας, ικανό να καταγράφει την κίνηση των πλήκτρων με 1.000 καρέ ανά δευτερόλεπτο και με ακρίβεια 0,01 χιλιοστών. Με αυτόν τον τρόπο, μέτρησαν τις μικροκινήσεις των πλήκτρων όταν 20 διεθνώς καταξιωμένοι πιανίστες εκτελούσαν μουσικά κομμάτια με την πρόθεση να εκφράσουν διαφορετικά ηχοχρώματα, όπως φωτεινό ή σκοτεινό, ελαφρύ ή βαρύ ήχο.
Παράλληλα, πραγματοποιήθηκε ψυχοφυσικό πείραμα με 40 συμμετέχοντες, μουσικούς και μη, οι οποίοι άκουσαν τις ηχογραφήσεις. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι ακροατές αντιλαμβάνονταν σταθερά τις προθέσεις των πιανιστών, ανεξαρτήτως προηγούμενης μουσικής εμπειρίας. Οι ίδιοι οι πιανίστες είχαν μάλιστα μεγαλύτερη ευαισθησία στην αναγνώριση των διαφορών, κάτι που επιβεβαίωσε ότι η αντίληψη του ηχοχρώματος δεν εξαρτάται μόνο από ένταση ή ταχύτητα, όπως θεωρούταν παλαιότερα.
Η ανάλυση των δεδομένων με μοντέλα γραμμικών μικτών αποτελεσμάτων (LME) ανέδειξε ότι οι διαφορές στον ήχο συνδέονται με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά κίνησης, όπως η επιτάχυνση κατά την επαναφορά των πλήκτρων και η μικρή απόκλιση στην ταυτόχρονη χρήση των χεριών. Πειραματικά, οι επιστήμονες απέδειξαν ότι η τροποποίηση ενός μόνο από αυτά τα χαρακτηριστικά οδηγούσε σε αντιληπτή αλλαγή του ηχοχρώματος, παρέχοντας για πρώτη φορά εμπειρική απόδειξη αιτιώδους σχέσης μεταξύ της κίνησης των πλήκτρων και του ηχητικού αποτελέσματος.
Η ανακάλυψη αυτή ανοίγει νέες προοπτικές για τους μουσικούς και τους εκπαιδευτικούς. Τώρα μπορεί να οπτικοποιηθεί και να διδαχθεί η κινητική δεξιότητα που δημιουργεί διαφορετικά ηχοχρώματα, διευκολύνοντας την εκμάθηση και ελαχιστοποιώντας τον κίνδυνο λανθασμένης εκμάθησης ή τραυματισμού. Παράλληλα, η έρευνα αναδεικνύει πώς ο έλεγχος του σώματος σε υψηλό επίπεδο επηρεάζει την αισθητική αντίληψη, προσφέροντας εφαρμογές στη νευροεπιστήμη, την ψυχολογία, την αποκατάσταση και το σχεδιασμό ανθρώπινων διεπαφών.
Η ερευνητική ομάδα αξιοποίησε το σύστημα Hackkey, ένα σύστημα αισθητήρων χωρίς επαφή, για την καταγραφή όλων των 88 πλήκτρων με ακριβή χρονική και χωρική ανάλυση. Συνδυάζοντας τις καταγραφές με τις ψυχοφυσικές μετρήσεις, ανέλυσαν πώς οι μικρές διαφορές στην κίνηση οδηγούν σε σημαντικές αλλαγές στην αντίληψη του ήχου. Αυτό προσφέρει επιστημονική βάση για την ανάπτυξη νέων μεθόδων διδασκαλίας και τεχνολογικών εφαρμογών που μεγιστοποιούν την καλλιτεχνική έκφραση.
Πέρα από τη μουσική, η έρευνα φωτίζει τους βιολογικούς μηχανισμούς που επιτρέπουν την αντίληψη υψηλότερης τάξης, όπου η κινητική δεξιότητα και η αισθητηριακή εμπειρία συνδέονται άρρηκτα. Τα ευρήματα δείχνουν ότι η χρήση του σώματος για τη δημιουργία επιθυμητών αισθητηριακών αποτελεσμάτων δεν περιορίζεται στη μουσική, αλλά έχει εφαρμογές και σε άλλες δεξιότητες όπως ο αθλητισμός, η μαγειρική, η ζωγραφική ή ακόμη και η χειρουργική.
[via]
