Η υπέρταση παραμένει ο σημαντικότερος παράγοντας κινδύνου για καρδιαγγειακές παθήσεις και εγκεφαλικό, ενώ αυξάνει επίσης τον κίνδυνο εμφάνισης άνοιας και γνωστικής έκπτωσης. Ωστόσο, μόλις ένας στους τέσσερις ασθενείς με ιστορικό υπέρτασης καταφέρνει να διατηρεί την πίεσή του υπό έλεγχο. Οι νέες οδηγίες, βασισμένες σε αναλύσεις μελετών της τελευταίας δεκαετίας, αλλάζουν σημαντικά τον ορισμό της υπέρτασης, υιοθετώντας αυστηρότερα όρια και θέτοντας χαμηλότερους στόχους για τη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης.
Νέος ορισμός και κατηγοριοποίηση
Η συστολική πίεση –ο «μεγάλος» αριθμός– εκφράζει την πίεση στις αρτηρίες όταν η καρδιά συσπάται, ενώ η διαστολική –ο «μικρός» αριθμός– αντιπροσωπεύει την πίεση όταν η καρδιά χαλαρώνει. Και οι δύο τιμές είναι κρίσιμες για τη διάγνωση και διαχείριση της υπέρτασης.
Με βάση τις νέες κατευθυντήριες γραμμές, καταργείται η κατηγορία «προϋπέρταση». Όσοι έχουν πίεση 120–129 mm Hg συστολική και κάτω από 80 mm Hg διαστολική κατατάσσονται πλέον στην κατηγορία «ανεβασμένη πίεση». Η υπέρταση σταδίου 1 ξεκινά από 130–139/80–89, ενώ η πίεση από 140/90 και πάνω χαρακτηρίζεται ως στάδιο 2. Αν οι τιμές φτάσουν τα 180/120 ή υψηλότερα, τότε μιλάμε για υπερτασική κρίση, μια επείγουσα κατάσταση.
Αυτή η αναθεώρηση σημαίνει ότι εκατομμύρια άνθρωποι ενδέχεται πλέον να θεωρούνται υπερτασικοί με βάση τα νέα όρια, κάτι που υπογραμμίζει την ανάγκη για συχνότερη επικοινωνία με γιατρούς και υιοθέτηση νέων συνηθειών ζωής.
Ο ρόλος της καθημερινότητας
Οι οδηγίες δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στις αλλαγές στον τρόπο ζωής. Η κατανάλωση αλκοόλ, για παράδειγμα, συσχετίζεται άμεσα με αύξηση της αρτηριακής πίεσης. Έρευνα του 2023 έδειξε ότι κάθε 10 γραμμάρια αλκοόλ (λιγότερο από μια μπίρα) αυξάνουν τη συστολική πίεση κατά περίπου 1 mm Hg. Μακροπρόθεσμα, η τακτική κατανάλωση μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικά υψηλότερες τιμές, ενώ η διακοπή του αλκοόλ συχνά μειώνει την πίεση.
Οι νέες οδηγίες συνιστούν περιορισμό ή και πλήρη αποχή από το αλκοόλ. Για όσους επιλέγουν να πίνουν, οι συστάσεις είναι έως δύο ποτά την ημέρα για τους άνδρες και ένα για τις γυναίκες.
Παράλληλα, ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στη διατροφή. Η κατανάλωση αλατιού πρέπει να μειωθεί κάτω από τα 2.300 mg ημερησίως, με ιδανικό στόχο τα 1.500 mg – πολύ χαμηλότερα από τα 3.300 mg που κατά μέσο όρο καταναλώνουν οι Αμερικανοί. Η υιοθέτηση της δίαιτας DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension), πλούσιας σε φρούτα, λαχανικά, γαλακτοκομικά χαμηλών λιπαρών και δημητριακά ολικής άλεσης, μπορεί να μειώσει την αρτηριακή πίεση έως και κατά 10 μονάδες.
Η σωματική δραστηριότητα αποτελεί επίσης βασικό πυλώνα. Για κάθε επιπλέον 30 λεπτά αερόβιας άσκησης την εβδομάδα, η συστολική πίεση μειώνεται κατά περίπου 2 mm Hg. Το μεγαλύτερο όφελος καταγράφεται με 150 λεπτά άσκησης εβδομαδιαίως. Η άσκηση συμβάλλει όχι μόνο στη ρύθμιση της πίεσης, αλλά και στη μείωση του κινδύνου καρδιαγγειακών νοσημάτων, εγκεφαλικού και άνοιας.
Το νέο εργαλείο PREVENT
Μια από τις σημαντικότερες καινοτομίες των οδηγιών είναι η χρήση του εργαλείου PREVENT (Predicting Risk of Cardiovascular Disease EVENTS), ενός υπολογιστή κινδύνου που λαμβάνει υπόψη δημογραφικά στοιχεία, επίπεδα χοληστερόλης, ιστορικό υγείας και τιμές πίεσης.
Το PREVENT δίνει τη δυνατότητα εξατομικευμένης εκτίμησης κινδύνου, επιτρέποντας στους γιατρούς να προσαρμόζουν τη θεραπεία στις ανάγκες κάθε ασθενούς. Το εργαλείο είναι διαθέσιμο δωρεάν στο διαδίκτυο και μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα χρήσιμο για άτομα με πολλαπλούς παράγοντες κινδύνου, όπως υπέρταση, παχυσαρκία, υψηλή χοληστερόλη ή διαβήτη.
Μια πιο επιθετική προσέγγιση
Οι νέες οδηγίες ενθαρρύνουν τους γιατρούς να είναι πιο δραστικοί στη θεραπεία της υπέρτασης. Η σύσταση περιλαμβάνει τακτική μέτρηση της πίεσης στο σπίτι, ώστε να καταγράφονται οι διακυμάνσεις μέσα στην ημέρα, και πιο στοχευμένη ιατρική παρέμβαση.
Η American Heart Association προτείνει οκτώ βασικές συμπεριφορές για τη μείωση του κινδύνου: ισορροπημένη διατροφή, συστηματική άσκηση, αποφυγή καπνίσματος, επαρκής ύπνος, έλεγχος βάρους, ρύθμιση χοληστερόλης, σακχάρου και πίεσης.
Τι σημαίνει για τους ασθενείς
Η αναθεώρηση του ορισμού της υπέρτασης σημαίνει ότι περισσότεροι άνθρωποι θα βρεθούν στην κατηγορία υψηλού κινδύνου. Αυτό, όμως, δεν είναι απαραίτητα αρνητικό: η έγκαιρη διάγνωση επιτρέπει την καλύτερη πρόληψη. Ο δρ. William Cornwell από το University of Colorado Anschutz Medical Campus τονίζει ότι η συνεργασία με τον γιατρό και οι αλλαγές στις καθημερινές συνήθειες είναι τα βασικά εργαλεία για να μειώσει κάποιος τον κίνδυνο καρδιοπάθειας, εγκεφαλικού ή άνοιας.
[via]
