Πλαστικό που «τρώει» τον άνθρακα: Η ανατρεπτική ανακάλυψη του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης

Η ρύπανση από τα πλαστικά και η κλιματική αλλαγή θεωρούνται δύο από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της εποχής μας. Τόνοι πλαστικών καταλήγουν κάθε χρόνο στις χωματερές και στους ωκεανούς, ενώ οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα συνεχίζουν να αυξάνονται παρά τις διεθνείς δεσμεύσεις για περιορισμό τους. Μια ομάδα χημικών από το University of Copenhagen παρουσίασε μια εφεύρεση που φιλοδοξεί να δώσει διπλή λύση: μετέτρεψε τα πλαστικά απορρίμματα σε ένα νέο υλικό ικανό να απορροφά CO2 με εντυπωσιακή αποτελεσματικότητα.

Το μυστικό κρύβεται στο PET, το πλαστικό που χρησιμοποιείται ευρέως σε μπουκάλια, υφάσματα και συσκευασίες. Όταν ολοκληρώνει τον κύκλο ζωής του, συχνά καταλήγει σε χωματερές ή στη θάλασσα, όπου διασπάται σε μικροπλαστικά με επιπτώσεις που ακόμη δεν έχουν πλήρως κατανοηθεί. Οι ερευνητές της Κοπεγχάγης βρήκαν τρόπο να «αναβαθμίσουν» αυτό το άχρηστο υλικό, δημιουργώντας το BAETA, μια νέα μορφή χημικού απορροφητή CO2.

Σύμφωνα με την Margarita Poderyte, επικεφαλής της έρευνας, η ομορφιά της μεθόδου είναι ότι αντιμετωπίζει δύο προβλήματα χωρίς να δημιουργεί ένα τρίτο: «Μετατρέπουμε ένα απόβλητο που θα μολύνε την φύση σε πρώτη ύλη ικανή να περιορίσει τα αέρια του θερμοκηπίου».

Τι είναι το BAETA και πώς λειτουργεί

Το BAETA έχει μορφή σκόνης που μπορεί να συμπιεστεί σε κόκκους και διαθέτει χημικά επεξεργασμένη επιφάνεια ώστε να δεσμεύει το CO2. Όταν κορεστεί, το διοξείδιο του άνθρακα απελευθερώνεται με θέρμανση και συλλέγεται για αποθήκευση ή περαιτέρω αξιοποίηση, ενώ το υλικό επαναχρησιμοποιείται.

Με πρακτικούς όρους, το BAETA θα μπορούσε να εγκατασταθεί σε βιομηχανικές μονάδες, καθαρίζοντας τα καυσαέρια που βγαίνουν από τις καμινάδες. Οι προσομοιώσεις δείχνουν ότι η αποτελεσματικότητά του συγκρίνεται άμεσα με τις πιο σύγχρονες τεχνολογίες δέσμευσης άνθρακα, με το πλεονέκτημα ότι η διαδικασία παρασκευής του είναι πιο ήπια και απαιτεί χαμηλότερη κατανάλωση ενέργειας.

Ο Jiwoong Lee, αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Χημείας, επισημαίνει ότι το BAETA διατηρεί την αποτελεσματικότητά του για μεγάλο διάστημα και λειτουργεί σε ένα ευρύ φάσμα θερμοκρασιών:

Από τη θερμοκρασία δωματίου μέχρι περίπου τους 150 βαθμούς Κελσίου. Αυτό το καθιστά εξαιρετικά χρήσιμο για τοποθέτηση σε βιομηχανικές εγκαταστάσεις, όπου τα καυσαέρια είναι συνήθως θερμά.

Αυτή η θερμική αντοχή ανοίγει δρόμο για ευρύτερες εφαρμογές, από σταθμούς παραγωγής ενέργειας μέχρι βιομηχανίες τσιμέντου και χάλυβα, που συγκαταλέγονται στους μεγαλύτερους ρυπαντές του πλανήτη.

Με τη μέθοδο ήδη αποδεδειγμένη σε εργαστηριακό επίπεδο, το επόμενο βήμα είναι η βιομηχανική κλίμακα. Οι ερευνητές επιδιώκουν να προσελκύσουν επενδύσεις ώστε να παραχθούν τόνοι BAETA και να δημιουργηθεί μια βιώσιμη επιχειρηματική εφαρμογή.

Η Poderyte παραδέχεται ότι η μεγαλύτερη πρόκληση δεν είναι τεχνική αλλά πολιτική και οικονομική:

Το κρίσιμο ζήτημα είναι να πείσουμε τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και τις εταιρείες να επενδύσουν. Αν το πετύχουμε, οι αλλαγές που μπορεί να φέρει η εφεύρεση θα είναι τεράστιες.

Ένα νέο κίνητρο για καθαρούς ωκεανούς

Ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι το BAETA μπορεί να παραχθεί από υποβαθμισμένο PET, όπως εκείνο που έχει ήδη αποσυντεθεί και επιπλέει στους ωκεανούς. Οι ερευνητές θεωρούν πως αυτό το πλαστικό, που συνήθως θεωρείται άχρηστο, είναι στην πραγματικότητα ιδανική πρώτη ύλη. Αν καταστεί δυνατή η συλλογή του, θα υπάρξει επιπλέον οικονομικό κίνητρο για τον καθαρισμό των θαλασσών.

«Η εφεύρεσή μας δείχνει ότι τα περιβαλλοντικά ζητήματα δεν είναι απομονωμένα. Αντίθετα, μπορούν να συνδεθούν, ώστε η λύση του ενός να ενισχύει τη λύση του άλλου», υπογραμμίζει ο Lee.

Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο Science Advances, δεν έρχεται σε σύγκρουση με την ανακύκλωση. Στόχος της είναι το δύσκολα ανακυκλώσιμο πλαστικό, χαμηλής ποιότητας ή ήδη αποσυντεθειμένο. Έτσι, η τεχνολογία δεν αντικαθιστά την ανακύκλωση αλλά τη συμπληρώνει, προσφέροντας μια δεύτερη γραμμή άμυνας ενάντια στη ρύπανση.

Αν η ιδέα περάσει επιτυχώς από το στάδιο του εργαστηρίου στην πράξη, μπορεί να αλλάξει τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε το πλαστικό: όχι μόνο ως απόβλητο που απειλεί τα οικοσυστήματα, αλλά και ως εργαλείο που συμβάλλει στην καταπολέμηση της κλιματικής κρίσης.

[via]