Έπειτα από ένα τέταρτο του αιώνα συνεχούς παρουσίας ανθρώπων σε τροχιά, ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός (ISS) πλησιάζει στο τέλος της ζωής του. Στις 2 Νοεμβρίου 2-25, η NASA γιόρτασε τα 25 χρόνια αδιάλειπτης λειτουργίας του ISS, ενός έργου που θεωρείται το πιο φιλόδοξο, συνεργατικό και δαπανηρό τεχνολογικό εγχείρημα που έχει πραγματοποιήσει ποτέ η Ανθρωπότητα. Όμως η επέτειος αυτή δεν σηματοδοτεί μια νέα αρχή, αλλά την αρχή του τέλους.
Σύμφωνα με το σχέδιο της NASA και των διεθνών εταίρων της, ο σταθμός θα «συνταξιοδοτηθεί» προς τα τέλη του 2030. Αντί να παραμείνει εγκαταλελειμμένος σε τροχιά, θα οδηγηθεί συντεταγμένα σε αποσύνθεση μέσω μιας ελεγχόμενης επανείσοδου στην ατμόσφαιρα. Ο ρόλος του «τελικού πιλότου» θα ανήκει σε μια ειδικά τροποποιημένη έκδοση του διαστημικού σκάφους Dragon της SpaceX, η οποία θα κατευθύνει τα απομεινάρια του ISS σε ένα από τα πιο απομονωμένα σημεία του πλανήτη: το Point Nemo.
Το Point Nemo – ή «νεκροταφείο των διαστημοπλοίων», όπως αποκαλείται – βρίσκεται στον Νότιο Ειρηνικό, σε συντεταγμένες 48°52.6′ νότου και 123°23.6′ δυτικά. Είναι το σημείο στη Γη που απέχει περισσότερο από οποιαδήποτε στεριά, περίπου 2.700 χιλιόμετρα από το πλησιέστερο νησί. Πήρε το όνομά του από τον θρυλικό καπετάνιο Nemo του μυθιστορήματος του Ιούλιου Βερν «20.000 Λεύγες Κάτω από τη Θάλασσα» και η ονομασία του δεν θα μπορούσε να είναι πιο ταιριαστή.
Η απομόνωσή του είναι ο βασικός λόγος που επιλέχθηκε από τις διαστημικές υπηρεσίες. Για δεκαετίες, δεκάδες μεγάλα διαστημικά σκάφη, δορυφόροι και τμήματα πυραύλων έχουν καταλήξει εκεί, καθώς η πιθανότητα να πλήξουν άνθρωπο ή κατοικημένη περιοχή είναι πρακτικά μηδενική. Ουσιαστικά, είναι το μέρος όπου τα διαστημικά προγράμματα στέλνουν τα «συνταξιοδοτημένα» οχήματα τους να ξεκουραστούν.
Η NASA περιγράφει με ψυχρή ακρίβεια τη διαδικασία αποσύνθεσης του ISS. Καθώς θα εισέρχεται στην ατμόσφαιρα, οι μηχανικοί αναμένουν τρία κύρια στάδια: πρώτα θα αποκολληθούν τα ηλιακά πάνελ και τα συστήματα ψύξης, έπειτα θα διαλυθούν τα κύρια τμήματα και οι συνδετικοί δοκοί, και τέλος θα σπάσουν τα μεμονωμένα modules καθώς χάνουν τη δομική τους συνοχή. Το μεγαλύτερο μέρος της εξωτερικής επιφάνειας θα λιώσει από την τριβή και τη θερμότητα, ενώ πιο πυκνά και ανθεκτικά τμήματα – όπως τμήματα της μεταλλικής δοκού – θα επιβιώσουν και θα καταλήξουν στον βυθό, μέσα σε μια απολύτως ακατοίκητη περιοχή του ωκεανού.
Η διαδικασία βασίζεται σε δεδομένα από προηγούμενες «αποσύρσεις» διαστημικών σταθμών, όπως του Mir και του Skylab. Το Mir, βάρους 130 τόνων και μήκους 33 μέτρων, οδηγήθηκε με ακρίβεια κοντά στο Point Nemo τον Μάρτιο του 2001, χωρίς να προκαλέσει ζημιές. Το Skylab της NASA, αντίθετα, δεν είχε τόσο ομαλή κατάληξη: το 1979, μέρη του σταθμού διασκορπίστηκαν πάνω από την Αυστραλία, με την πόλη Esperance να «τιμωρεί» τη NASA με ένα ειρωνικό πρόστιμο 400 δολαρίων για ρύπανση.
Ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός, ωστόσο, είναι κάτι πολύ μεγαλύτερο. Με μήκος όσο ένα γήπεδο ποδοσφαίρου και βάρος περίπου 460 τόνων, είναι το πιο ογκώδες ανθρώπινο κατασκεύασμα που έχει ποτέ βρεθεί σε τροχιά. Η πτώση του θα είναι, κατά συνέπεια, και η μεγαλύτερη ελεγχόμενη επανείσοδος στην ιστορία. Παρά την τεχνολογική ακρίβεια της επιχείρησης, η NASA γνωρίζει ότι κάποια κομμάτια ενδέχεται να επιβιώσουν της καύσης αλλά χάρη στην τοποθεσία, δεν υπάρχει κίνδυνος να φτάσουν κοντά σε ανθρώπους.
Το τέλος του ISS δεν σημαίνει και το τέλος των διαστημικών σταθμών. Η NASA ήδη συνεργάζεται με ιδιωτικές εταιρείες για την ανάπτυξη νέων, μικρότερων και πιο ευέλικτων τροχιακών πλατφορμών που θα συνεχίσουν την έρευνα μετά το 2030.
[source]
