Πώς λούζονται οι αστροναύτες στο Διάστημα; Η καθημερινή ρουτίνα σε συνθήκες μικροβαρύτητας

Η ζωή στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS) κάθε άλλο παρά συνηθισμένη είναι. Οι συνθήκες μικροβαρύτητας που επικρατούν στο τροχιακό εργαστήριο δεν επιτρέπουν ούτε τις πιο απλές καθημερινές συνήθειες να εκτελούνται όπως στη Γη. Από το φαγητό μέχρι τον ύπνο και από την προσωπική υγιεινή μέχρι την τουαλέτα, όλα απαιτούν ειδική προσαρμογή. Ένα από τα ερωτήματα που συχνά απασχολούν όσους παρακολουθούν τη ζωή των αστροναυτών είναι το εξής: πώς λούζονται στο Διάστημα;

Απάντηση στο ερώτημα έρχεται να δώσει η Nichole Ayers, αστροναύτης της NASA, η οποία βρίσκεται στον ISS από τον Μάρτιο του 2025. Η Ayers δημοσίευσε στον προσωπικό της λογαριασμό στο X ένα σύντομο βίντεο, αποκαλύπτοντας τη διαδικασία λουσίματος στο Διάστημα, μια διαδικασία που απαιτεί ιδιαίτερη επιδεξιότητα και υπομονή.

Όπως εξηγεί η ίδια, το πλύσιμο των μαλλιών σε μηδενική βαρύτητα δεν διαφέρει εντελώς από τη Γη, αλλά στερείται της σημαντικής βοήθειας που προσφέρει η βαρύτητα: δεν υπάρχει ροή νερού προς τα κάτω, ούτε η φυσική αίσθηση του ξεπλύματος. Κάθε σταγόνα πρέπει να ελέγχεται με ακρίβεια, καθώς τα ελεύθερα υγρά στο περιβάλλον του σταθμού μπορεί να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα, από βλάβες σε ηλεκτρονικά κυκλώματα μέχρι κινδύνους για την αναπνοή του πληρώματος.

Η Ayers ξεκινά χρησιμοποιώντας έναν ειδικό σάκο νερού με μονόδρομη βαλβίδα. Η βαλβίδα επιτρέπει στον χρήστη να ελέγχει την ποσότητα νερού που απελευθερώνεται, αποτρέποντας τα σταγονίδια να αιωρηθούν ανεξέλεγκτα μέσα στον σταθμό. Η ίδια ακουμπά απευθείας το στόμιο στην επιφάνεια του τριχωτού της κεφαλής και ελευθερώνει σταδιακά μικρές ποσότητες νερού, διαβρέχοντας προσεκτικά τόσο τις ρίζες όσο και τις άκρες των μαλλιών της, τα οποία είναι τα πιο μακριά από όλους τους αστροναύτες που βρίσκονται αυτή την περίοδο στο πλήρωμα.

Μόλις βραχούν τα μαλλιά, έστω και μερικώς, χρησιμοποιεί μια σαπωνόπετρα για να ξεκινήσει τη διαδικασία καθαρισμού. Όπως επισημαίνει, για το ξέβγαλμα επικεντρώνεται κυρίως στο τριχωτό της κεφαλής, καθώς το υπόλοιπο σαμπουάν απλώνεται φυσικά στις άκρες κατά τη διάρκεια της διαδικασίας.

Αφού τελειώσει με το λούσιμο, σκουπίζει γρήγορα τα μαλλιά της και προσθέτει λίγο μαλακτικό. Έπειτα, χτενίζει τα μαλλιά της απαλά και τα αφήνει να στεγνώσουν με φυσικό τρόπο. Το ενδιαφέρον είναι πως το νερό που εξατμίζεται από τα μαλλιά της δεν χάνεται. Αντίθετα, όπως σημειώνει η ίδια με χιούμορ, «το νερό θα περάσει στον αέρα, θα συλλεχθεί από τα φίλτρα του συστήματος ανακύκλωσης, και πιθανόν να καταλήξει στο φλιτζάνι καφέ κάποιου άλλου αστροναύτη αύριο».

Το περιστατικό αυτό προσφέρει μια σπάνια ματιά στην καθημερινότητα του πληρώματος του ISS και υπενθυμίζει πόσο διαφορετική είναι η ζωή στο Διάστημα, ακόμη και στις πιο απλές της πτυχές. Η NASA και άλλοι διαστημικοί οργανισμοί έχουν επενδύσει σημαντικούς πόρους στην ανάπτυξη τεχνολογιών που καθιστούν εφικτή την ασφαλή και αξιοπρεπή διαβίωση των αστροναυτών για μήνες σε συνθήκες μικροβαρύτητας. Η προσωπική υγιεινή αποτελεί βασικό μέρος αυτής της προσπάθειας.

Η περίπτωση της Ayers εντάσσεται και σε μια ευρύτερη παράδοση της NASA, όπου τα μέλη των αποστολών καταγράφουν και μοιράζονται μέσω σύντομων βίντεο διάφορες πτυχές της καθημερινότητάς τους στο Διάστημα. Από το πώς προετοιμάζουν το φαγητό τους μέχρι το πώς χρησιμοποιούν την τουαλέτα ή κοιμούνται, τέτοια βίντεο προσελκύουν το ενδιαφέρον του κοινού και συμβάλλουν στην εξοικείωση της κοινωνίας με την πραγματικότητα της διαστημικής ζωής.

Το πλύσιμο των μαλλιών, όσο απλό κι αν φαίνεται εδώ στη Γη, είναι άλλη μια απόδειξη ότι η προσαρμογή των ανθρώπων στο Διάστημα απαιτεί επινοητικότητα, τεχνολογία και, φυσικά, έναν καλό βαθμό προσαρμοστικότητας. Και όσο πλησιάζουμε σε πιο φιλόδοξες αποστολές, όπως η επιστροφή στη Σελήνη ή μια πιθανή αποστολή στον Άρη, τέτοιες καθημερινές λεπτομέρειες αποκτούν μεγαλύτερη σημασία από ό,τι φαντάζεται κανείς.