Στις μέρες μας, η έννοια των «καλών γηρατειών» έχει πάρει διάφορες μορφές, συχνά με χιουμοριστικό περιεχόμενο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Από το να προσπαθεί κανείς να σηκωθεί από το πάτωμα χωρίς να χρησιμοποιήσει τα χέρια, μέχρι το να στέκεται στο ένα πόδι την ώρα που βουρτσίζει τα δόντια του, τέτοια τεστ υπόσχονται να αποκαλύψουν αν γερνάμε καλά. Αλλά πόσο αξιόπιστα είναι στην πραγματικότητα;
Η καλή γήρανση δεν αφορά μόνο τη φυσική κατάσταση, αλλά και την ψυχική και συναισθηματική ευημερία. Περιλαμβάνει το να νιώθει κανείς καλά με τον εαυτό του (ηδονική ευημερία) αλλά και το να βρίσκει νόημα και σκοπό στη ζωή του (ευδαιμονική ευημερία). Η ενασχόληση με δραστηριότητες και η αυτοπαρακολούθηση παίζουν καθοριστικό ρόλο και στα δύο.
Βέβαια, η διαδικασία της γήρανσης δεν μπορεί να μετρηθεί αποκλειστικά με το πόσο δυνατή είναι η λαβή σας ή με το πόσο γρήγορα περπατάτε. Πρόκειται για ένα πολύπλοκο φαινόμενο που περιλαμβάνει σωματικές, γνωστικές, συναισθηματικές και κοινωνικές αλλαγές. Κανένα τεστ από μόνο του δεν μπορεί να αποτυπώσει πλήρως αυτή την πολυπλοκότητα.
Η ταχύτητα περπατήματος και η φυσική λειτουργικότητα
Ένας δείκτης που έχει τραβήξει το ενδιαφέρον είναι η ταχύτητα περπατήματος. Σύμφωνα με μια μελέτη, άνθρωποι που περπατούν με ταχύτητα πάνω από 1,32 μέτρα το δευτερόλεπτο έχουν μικρότερη πιθανότητα να πεθάνουν μέσα στα επόμενα τρία χρόνια.
Αντιθέτως, η αργή ταχύτητα :(κάτω από 0,8 μέτρα το δευτερόλεπτο) μπορεί να αποτελεί ένδειξη σαρκοπενίας, μιας κατάστασης που περιλαμβάνει απώλεια μυϊκής μάζας, δύναμης και λειτουργικότητας, και αποτελεί σημαντικό δείκτη γήρανσης.
Ωστόσο, αυτά τα δεδομένα δεν είναι εύκολο να μετρηθούν από τον καθένα στο σπίτι. Οι περισσότερες μελέτες απαιτούν εξειδικευμένο εξοπλισμό, που ούτε καν οι περισσότεροι γιατροί διαθέτουν στο ιατρείο τους. Πιο προσιτές μετρήσεις, όπως το να δείτε πόσο χρόνο χρειάζεστε για να σηκωθείτε και να καθίσετε πέντε φορές από μια καρέκλα, μπορούν να σας δώσουν ενδείξεις.
Οι γνωστικές δεξιότητες
Η γήρανση δεν αφορά μόνο το σώμα. Η πνευματική διαύγεια, η συναισθηματική ανθεκτικότητα και οι κοινωνικές σχέσεις είναι εξίσου σημαντικές. Η λεγόμενη γνωστική ευελιξία, δηλαδή η ικανότητα να εναλλάσσεστε μεταξύ καθηκόντων και να διαχειρίζεστε ταυτόχρονες απαιτήσεις, είναι κρίσιμη όσο μεγαλώνουμε.
Μπορείτε να δοκιμάσετε κάποιες απλές γνωστικές ασκήσεις στο σπίτι:
- Δοκιμή διαδρομής: Συνδέστε αριθμούς και γράμματα εναλλάξ (1, Α, 2, Β κ.ο.κ.) και χρονομετρήστε τον εαυτό σας. Μετράει την ικανότητά σας να αλλάζετε ταχύτατα μεταξύ διαφορετικών καθηκόντων.
- Δοκιμή Stroop: Πείτε το χρώμα με το οποίο είναι γραμμένη μια λέξη, και όχι τη λέξη την ίδια – για παράδειγμα, πείτε “κόκκινο” όταν βλέπετε τη λέξη “μπλε” γραμμένη με κόκκινα γράμματα. Είναι πιο δύσκολο απ’ ό,τι ακούγεται.
- Διπλή εργασία: Περπατήστε με κανονικό ρυθμό ενώ μετράτε αντίστροφα από το 100 ανά τριάδες. Αν η ταχύτητα περπατήματός σας αλλάζει αισθητά, μπορεί να είναι ένδειξη γνωστικής επιβάρυνσης.
Η συστηματική επανάληψη αυτών των τεστ μπορεί να σας βοηθήσει να εντοπίσετε βελτιώσεις ή επιδείνωση με την πάροδο του χρόνου. Είναι σημαντικό να μην ερμηνεύετε μικρές αλλαγές ως μεγάλα σημάδια προόδου ή οπισθοδρόμησης – πολλές φορές η βελτίωση σχετίζεται περισσότερο με την εξοικείωση παρά με την ουσιαστική γνωστική ή σωματική ενίσχυση.
Το παζλ της καλής γήρανσης
Η γήρανση είναι περισσότερο σαν ένα παζλ παρά σαν τεστ με βαθμολογία. Η φυσική υγεία, η πνευματική διαύγεια, η συναισθηματική ισορροπία και οι κοινωνικές σχέσεις είναι όλα κομμάτια του ίδιου παζλ. Κανένα δεν λειτουργεί ανεξάρτητα και όλα αλληλεπιδρούν μεταξύ τους.
Ακόμη και αν τώρα τα τεστ δείχνουν καλά αποτελέσματα, το μέλλον παραμένει αβέβαιο και πολλά δεν μπορούν να προβλεφθούν. Ίσως ο καλύτερος δείκτης καλής γήρανσης να μην είναι το πόσο γρήγορα περπατάτε ή πόσο ισορροπείτε στο ένα πόδι, αλλά το πώς αισθάνεστε για τη ζωή σας.
[via]
