Πρωτοποριακή ανακάλυψη από αστρονόμους: Πλανήτης με κάθετη τροχιά γύρω από δύο καφέ νάνους

Μια σπάνια και εντυπωσιακή ανακάλυψη ήρθε στο φως από αστρονόμους που χρησιμοποίησαν το Very Large Telescope του Ευρωπαϊκού Νότιου Αστεροσκοπείου (ESO) στη Χιλή. Εντόπισαν ένα πλανητικό σύστημα εντελώς διαφορετικό από ό,τι γνωρίζαμε μέχρι σήμερα: έναν εξωπλανήτη που περιστρέφεται κάθετα ως προς το επίπεδο των δύο άστρων που τον φιλοξενούν. Ο πλανήτης, με την επίσημη ονομασία 2M1510 (AB) b, ακολουθεί μια πολική τροχιά 90 μοιρών γύρω από δύο καφέ νάνους.

Ο κόσμος των εξωπλανητών έχει ήδη εκπλήξει την επιστημονική κοινότητα με την ποικιλομορφία του. Όμως η περίπτωση του 2M1510 (AB) b ξεπερνά ακόμα και τις πιο τολμηρές υποθέσεις. Το να περιστρέφεται ένας πλανήτης γύρω από δύο ήλιους δεν είναι σπάνιο –ειδικά όταν πρόκειται για μαζικά άστρα– αλλά εδώ έχουμε μια εντελώς διαφορετική κατηγορία. Οι «ήλιοι» αυτού του πλανήτη είναι δύο καφέ νάνοι, ουράνια σώματα που βρίσκονται μεταξύ πλανητών και άστρων: μεγαλύτερα από τους γίγαντες αερίου όπως ο Δίας, αλλά πολύ μικρά για να πραγματοποιούν πυρηνική σύντηξη και να ακτινοβολούν φως όπως τα άστρα.

Η τροχιά του 2M1510 (AB) b είναι αυτή που καθιστά το σύστημα μοναδικό: είναι κάθετη στο επίπεδο των δύο καφέ νάνων, ακολουθώντας πολική κατεύθυνση. Μέχρι σήμερα, οι επιστήμονες είχαν παρατηρήσει δίσκους πλανητικής δημιουργίας σε τέτοιες τροχιές και υπέθεταν ότι θα μπορούσαν να σχηματιστούν σταθεροί πλανήτες. Ωστόσο, η επιβεβαίωση αυτής της θεωρίας καθυστέρησε… μέχρι τώρα.

Οι ερευνητές ανακάλυψαν τον πλανήτη τυχαία, ενώ μελετούσαν τις τροχιές των δύο καφέ νάνων. Παρατήρησαν ασυνήθιστες παρεκκλίσεις στην κίνηση των άστρων, γεγονός που υποδήλωνε την παρουσία ενός τρίτου σώματος – ενός πλανήτη με παράξενη τροχιά.

Δεν είναι μόνο ο πλανήτης που καθιστά το 2M1510 (AB) μοναδικό. Οι ίδιοι οι καφέ νάνοι που το φιλοξενούν αποτελούν εξαιρετικά σπάνιο παράδειγμα. Πρόκειται για εκλείποντες καφέ νάνους, δηλαδή ένα δυαδικό σύστημα στο οποίο, από τη Γη, μπορούμε να παρατηρήσουμε τον έναν να κρύβει περιοδικά τον άλλον. Αυτό το χαρακτηριστικό επιτρέπει πιο ακριβείς μετρήσεις και αναλύσεις, αλλά είναι εξαιρετικά σπάνιο: μόλις ένα ακόμα τέτοιο ζεύγος είναι γνωστό μέχρι σήμερα.

Μέχρι σήμερα έχουν επιβεβαιωθεί πάνω από 5.800 εξωπλανήτες, αλλά μόλις 16 από αυτούς κινούνται γύρω από δυαδικά αστρικά συστήματα. Το γεγονός ότι ο 2M1510 (AB) b όχι μόνο βρίσκεται σε τέτοιο σύστημα, αλλά και ότι αυτό το σύστημα αποτελείται από δύο εκλείποντες καφέ νάνους, κάνει την ανακάλυψη πραγματικά εξαιρετική – μια κοσμική σπανιότητα που αναμένεται να αναδιαμορφώσει τις θεωρίες για τη δημιουργία και την εξέλιξη των πλανητικών συστημάτων.

Η αστρονομική κοινότητα καλείται πλέον να αναθεωρήσει ορισμένες βασικές παραδοχές σχετικά με τους τρόπους σχηματισμού των πλανητών και τη δυναμική των αστρικών συστημάτων, καθώς η περίπτωση του 2M1510 (AB) b αποδεικνύει ότι το Σύμπαν κρύβει ακόμα πολλές εκπλήξεις.

[via]