Μια νέα ανακάλυψη στον αχανή χώρο πέρα από το Ηλιακό μας Σύστημα έχει καθηλώσει την επιστημονική κοινότητα: ο μοναχικός πλανήτης Cha 1107-7626, περίπου 620 έτη φωτός μακριά στον αστερισμό Χαμαιλέοντα, καταναλώνει υλικό με ρυθμό 6 δισεκατομμυρίων τόνων ανά δευτερόλεπτο, ο ταχύτερος ρυθμός συσσώρευσης που έχει καταγραφεί ποτέ σε πλανήτη. Αυτός ο πλανήτης-κολοσσός, που ζυγίζει περίπου πέντε έως δέκα φορές όσο ο Δίας, δεν περιστρέφεται γύρω από κανένα άστρο, αλλά επιβιώνει ελεύθερος στον κενό του Διαστήματος.
Οι πλανήτες-κομήτες ή «rogue planets» είναι περιπλανώμενοι κόσμοι που διασχίζουν τον γαλαξία χωρίς να ανήκουν σε κάποιο Ηλιακό Σύστημα. Συνήθως θεωρούνται παγωμένοι, ήσυχοι και αόρατοι. Ωστόσο, ο Cha 1107-7626 καταρρίπτει αυτή την εικόνα. Όπως εξηγεί ο Víctor Almendros-Abad από το Astronomical Observatory of Palermo και επικεφαλής της νέας μελέτης, «οι πλανήτες που αιωρούνται ελεύθερα στο Διάστημα μπορούν να γίνουν συναρπαστικοί χώροι, γεμάτοι δράση».
Αυτός ο πλανήτης δεν περιπλανάται απλά στο Διάστημα, αλλά τρέφεται ενεργά. Οι παρατηρήσεις έγιναν με το Very Large Telescope (VLT) του European Southern Observatory (ESO), και έδειξαν ότι ο Cha 1107-7626 απορροφά αέριο και σκόνη με εντυπωσιακό ρυθμό, με μια «φρενήρη πείνα» που ξεπερνά κάθε προηγούμενο φαινόμενο συσσώρευσης σε πλανήτη. Σύμφωνα με τον Almendros-Abad, «αυτό αποτελεί το ισχυρότερο επεισόδιο συσσώρευσης που έχει καταγραφεί ποτέ σε αντικείμενο μάζας πλανήτη».
Ο Cha 1107-7626 είναι επίσης ένας από τους πλανήτες με τη λιγότερη μάζα που διαθέτουν δίσκο υλικού και εμφανίζουν ενεργή συσσώρευση. Τα δεδομένα από το VLT και το James Webb Space Telescope (JWST) αποκάλυψαν ενδείξεις για ένα πλούσιο και εξελισσόμενο σύστημα: υπέρυθρη εκπομπή, χαρακτηριστικά πυριτίου και υδρογονάνθρακες που υποδηλώνουν έναν δίσκο πλούσιο σε άνθρακα, και πολλαπλά σημάδια συνεχιζόμενης συσσώρευσης. Όλα αυτά καθιστούν τον Cha 1107-7626 το καθαρότερο παράδειγμα πλανήτη που αναπτύσσεται μέσω δίσκου υλικού, δείχνοντας πώς οι πλανήτες-κομήτες μπορούν να χτίσουν τον εαυτό τους στο σκοτάδι του Διαστήματος.
Η προέλευση των πλανητών-κομήτων παραμένει ανοιχτή ερώτηση. Ο Aleks Scholz από το University of St. Andrews, αναρωτιέται: «είναι τα μικρότερα αντικείμενα που σχηματίστηκαν σαν αστέρια ή γιγάντιοι πλανήτες που εκτοπίστηκαν από τα συστήματα γέννησής τους;».
Η ανάπτυξη του Cha 1107-7626 δεν είναι σταθερή, αλλά εμφανίζει εκρήξεις συσσώρευσης. Με τη χρήση του VLT εξοπλισμένου με το φασματογράφο X-shooter, και δεδομένων από το JWST και αρχειακές παρατηρήσεις του VLT SINFONI, οι αστρονόμοι εντόπισαν τον πλανήτη σε φάση απότομης αύξησης, όπου το μαγνητικό του πεδίο φαίνεται να τροφοδοτεί αυτήν την ξαφνική κατανάλωση υλικού. Παράλληλα, η χημεία του δίσκου άλλαξε, με την εμφάνιση υδρατμών μόνο κατά τη διάρκεια αυτής της έκρηξης.
Αυτό υποδηλώνει ότι κάποιοι πλανήτες-κομήτες μπορεί να αναπτύσσονται με τρόπο παρόμοιο με τα αστέρια, καθώς τέτοιες εκρήξεις έχουν παρατηρηθεί και σε νεφελώματα αστρικής γέννησης. Η ανίχνευσή τους παραμένει δύσκολη, καθώς είναι αμυδροί και δύσκολα εντοπίσιμοι, αλλά με τα επερχόμενα τηλεσκόπια όπως το Extremely Large Telescope (ELT), οι αστρονόμοι θα μπορούν να εντοπίσουν περισσότερους τέτοιους πλανήτες και να κατανοήσουν πόσο μοιάζουν στα αστέρια στην πραγματικότητα.
Η Belinda Damian από το University of St. Andrews σημειώνει ότι η ανακάλυψη «σβήνει τα όρια μεταξύ αστέρων και πλανητών, προσφέροντάς μας μια γεύση από τα πρώιμα στάδια σχηματισμού των πλανητών-κομήτων». Η Amelia Bayo από το ESO προσθέτει ότι η ιδέα ότι ένα πλανητικό αντικείμενο μπορεί να συμπεριφέρεται σαν αστέρι «εντυπωσιάζει και μας καλεί να αναρωτηθούμε πώς είναι οι κόσμοι πέρα από τον δικό μας στα πρώιμα στάδιά τους».
[via]
