Ξεκινά το φιλόδοξο project δημιουργίας του ανθρώπινου γονιδιώματος από το μηδέν!

Ένα επιστημονικό εγχείρημα που μέχρι πρότινος φάνταζε ως σενάριο επιστημονικής φαντασίας παίρνει σάρκα και οστά στο Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς ομάδα ερευνητών αναλαμβάνει την πρόκληση να συνθέσει ένα πλήρες ανθρώπινο γονιδίωμα από το μηδέν. Η πρωτοβουλία φέρει τον τίτλο Synthetic Human Genome Project (SynHG) και υποστηρίζεται οικονομικά από τον Wellcome Trust, τον μεγαλύτερο ιατρικό φιλανθρωπικό οργανισμό στον κόσμο, με κονδύλι ύψους 11,7 εκατομμυρίων δολαρίων.

Στόχος του προγράμματος δεν είναι η δημιουργία "προσχεδιασμένων μωρών" ή ανθρωποειδών, αλλά η βαθύτερη κατανόηση της λειτουργίας του ανθρώπινου γονιδιώματος και η ενίσχυση της βιοϊατρικής έρευνας. Οι υπεύθυνοι του έργου ευελπιστούν πως η τεχνολογία που θα αναπτυχθεί μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικές καινοτομίες, όπως κυτταρικές θεραπείες ειδικά σχεδιασμένες για κάθε ασθενή ή μεταμοσχεύσεις ιστών με αυξημένη αντοχή σε ιούς.

Επικεφαλής της προσπάθειας είναι ο καθηγητής Jason Chin από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, σε συνεργασία με ερευνητικά ιδρύματα του Ηνωμένου Βασιλείου. Σε πρώτη φάση, η ομάδα θα επικεντρωθεί στην ανάπτυξη των εργαλείων και μεθόδων που απαιτούνται για την πλήρη σύνθεση γονιδιωμάτων – μια διαδικασία πολύ πιο περίπλοκη από την τροποποίηση υπαρχόντων γονιδίων.

Σε σχετική του δήλωση, ο Chin επεσήμανε ότι η δυνατότητα σύνθεσης μεγάλων γονιδιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων αυτών των ανθρώπινων κυττάρων, ενδέχεται να αλλάξει ριζικά τις γνώσεις μας για τη γονιδιωματική βιολογία και να επεκτείνει τα όρια της βιοτεχνολογίας και της ιατρικής.

Διαβάστε επίσης

Όλα όσα πρέπει να γνωρίζεις για το Human Genome Project σε ένα Infographic [Infographic]

Η φιλοδοξία του εγχειρήματος είναι μεγάλη. Παρότι το Wellcome Trust είχε στηρίξει οικονομικά και το Human Genome Project πριν από 25 χρόνια, το να κατασκευαστεί ένα ανθρώπινο γονιδίωμα από το μηδέν θεωρείται πολύ πιο φιλόδοξο – και ίσως να χρειαστούν δεκαετίες για την ολοκλήρωσή του. Αξίζει να σημειωθεί πως η ομάδα του Chin έχει ήδη καταφέρει να συνθέσει το πλήρες γονιδίωμα του βακτηρίου E. coli, ένα επίτευγμα που ωστόσο ωχριά μπροστά στη πολυπλοκότητα του ανθρώπινου DNA, το οποίο είναι περίπου 700 φορές μεγαλύτερο.

Στο πρώτο στάδιο της προσπάθειας, οι επιστήμονες θα προσπαθήσουν να δημιουργήσουν ένα πλήρως συνθετικό ανθρώπινο χρωμόσωμα μέσα στα επόμενα πέντε έως δέκα χρόνια. Η διαφορά σε σχέση με την παραδοσιακή γονιδιακή επεξεργασία, η οποία τροποποιεί επιλεκτικά μεμονωμένα γονίδια, είναι ότι η σύνθεση του γονιδιώματος επιτρέπει πιο μαζικές παρεμβάσεις. Μέσα από αυτή τη διαδικασία, οι ερευνητές ελπίζουν να κατανοήσουν καλύτερα ακόμη και τα λεγόμενα "σκοτεινά" σημεία του γονιδιώματος – τα μέρη του DNA των οποίων η λειτουργία παραμένει ασαφής.

Όπως ανέφερε ο Julian Sale από το MRC Laboratory of Molecular Biology, το ανθρώπινο γονιδίωμα δεν είναι απλώς μια ακολουθία γονιδίων, αλλά ένας πολύπλοκος μηχανισμός με πολλές ακόμη άγνωστες πτυχές. Το να μπορεί κανείς να κατασκευάσει ένα πλήρες γονιδίωμα, ίσως επιτρέψει για πρώτη φορά την πλήρη κατανόηση της δομής και λειτουργίας του.

Ωστόσο, παρά τις φιλόδοξες προθέσεις, το εγχείρημα δεν στερείται αμφισβητήσεων και ηθικών ενστάσεων. Ορισμένοι επιστήμονες εκφράζουν ανησυχίες ότι η δυνατότητα σύνθεσης ανθρώπινου DNA θα μπορούσε να οδηγήσει μελλοντικά σε ανεπιθύμητες εφαρμογές, όπως βιολογικά όπλα ή ακόμα και τεχνητούς ανθρώπους. Ο γενετιστής Bill Earnshaw από το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, αν και αναγνωρίζει αυτούς τους κινδύνους, σημειώνει πως η τεχνολογία για τέτοια σενάρια βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο στάδιο.

Το Wellcome Trust προσπαθεί να αντιμετωπίσει τις ηθικές και κοινωνικές προεκτάσεις του έργου μέσα από ένα παράλληλο πρόγραμμα έρευνας, το οποίο διευθύνει η κοινωνιολόγος Joy Zhang από το Πανεπιστήμιο του Kent. Σκοπός είναι η συστηματική εξέταση των επιπτώσεων που μπορεί να έχει η εργαστηριακή δημιουργία ανθρώπινου γονιδιώματος.

Ο Tom Collins, υπεύθυνος ερευνών στον οργανισμό, δήλωσε πως το να ξεκινήσει κανείς αυτή την τεχνολογία σήμερα, δίνει τη δυνατότητα να την καθοδηγήσει προς μια υπεύθυνη κατεύθυνση, αντιμετωπίζοντας τα ηθικά διλήμματα με διαφάνεια και σοβαρότητα.

[via]