Στην καρδιά των Μεγάλων Πεδιάδων της Βόρειας Αμερικής καταγράφηκε ένα από τα πιο εντυπωσιακά – και τρομακτικά – φαινόμενα που έχει παρατηρήσει ποτέ η επιστήμη: έναν μοναδικό κεραυνό μήκους 829 χιλιομέτρων! Η τροχιά του εκτεινόταν από την ανατολική πλευρά του Τέξας έως κοντά στο Κάνσας Σίτι, και αποτελεί πλέον το μεγαλύτερο σε μήκος καταγεγραμμένο ηλεκτρικό τόξο στην ιστορία της μετεωρολογίας.
Η ανακοίνωση έγινε από τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό (World Meteorological Organization - WMO), ο οποίος αναγνώρισε επισήμως αυτό το φαινόμενο ως νέο παγκόσμιο ρεκόρ. Το εντυπωσιακό αυτό «megaflash», όπως ονομάζεται, συνέβη στις 22 Οκτωβρίου 2017 και η ανάλυση των δορυφορικών δεδομένων που το τεκμηριώνουν ολοκληρώθηκε χρόνια αργότερα, χάρη στην πρόοδο της διαστημικής τεχνολογίας παρακολούθησης καιρού.
Τα megaflashes είναι εκτενέστατα ηλεκτρικά φαινόμενα που γεννιούνται μέσα σε Μεσοκλιματικά Συγκροτήματα Καταιγίδων (Mesoscale Convective Systems - MCSs). Πρόκειται για τεράστια συμπλέγματα καταιγίδων που λειτουργούν σαν ενιαίο σύστημα και μπορούν να καλύψουν πολλές πολιτείες και να διαρκέσουν για περισσότερες από 12 ώρες. Εξαιτίας της φύσης τους, τέτοιοι κεραυνοί εμφανίζονται μόνο σε δύο περιοχές του πλανήτη: στις Μεγάλες Πεδιάδες της Βόρειας Αμερικής και στην περιοχή La Plata της Νότιας Αμερικής.
Η απόσταση που διένυσε ο συγκεκριμένος κεραυνός σε ελάχιστα δευτερόλεπτα αντιστοιχεί περίπου στο διάστημα μεταξύ Σικάγο και Νάσβιλ – ένα ταξίδι που θα διαρκούσε περίπου 90 λεπτά με ένα επιβατικό αεροσκάφος. Ο προηγούμενος κάτοχος του ρεκόρ, επίσης megaflash, είχε μετρηθεί το 2020 και είχε μήκος 767 χιλιόμετρα, διασχίζοντας τις νότιες πολιτείες των ΗΠΑ.
Το ρεκόρ έγινε εφικτό να αναγνωριστεί χάρη σε νέες τεχνολογίες παρακολούθησης από δορυφόρους, όπως τα Geostationary Lightning Mappers (GLMs) των ΗΠΑ, το Meteosat Third Generation (MTG) της Ευρώπης και το Y-4 Lightning Mapping Imager της Κίνας. Οι προηγούμενες μέθοδοι, όπως τα επίγεια Lightning Mapping Arrays (LMAs), παρότι χρήσιμες, είχαν περιορισμούς στην καταγραφή εξαιρετικά μεγάλων ή απομακρυσμένων κεραυνών.
Ο Randall Cerveny, καθηγητής και ειδικός στα ακραία καιρικά φαινόμενα, σημείωσε ότι το νέο ρεκόρ αποδεικνύει τη δύναμη της φύσης, αλλά και την πρόοδο της επιστήμης στην παρακολούθηση και ανάλυση τέτοιων σπάνιων περιστατικών. Όπως υποστήριξε, είναι πιθανό να υπάρξουν ακόμα μεγαλύτερα φαινόμενα στο μέλλον, καθώς η ποιότητα και η πυκνότητα των μετρήσεων συνεχώς βελτιώνεται.
Στην ίδια βάση δεδομένων του WMO, έχουν καταγραφεί και άλλα ακραία περιστατικά που σχετίζονται με κεραυνούς. Ο κεραυνός με τη μεγαλύτερη διάρκεια διήρκεσε 17,102 δευτερόλεπτα και καταγράφηκε στις 18 Ιουνίου 2020, πάνω από την Ουρουγουάη και την Αργεντινή. Το πιο θανατηφόρο πλήγμα συνέβη το 1975, όταν κεραυνός σκότωσε 21 άτομα σε καλύβα στη Ζιμπάμπουε. Στην Αίγυπτο το 1994, κεραυνός χτύπησε δεξαμενές πετρελαίου στο χωριό Dronka, προκαλώντας καταστροφικές πλημμύρες με φλεγόμενο πετρέλαιο και 469 θανάτους – το πιο πολύνεκρο περιστατικό που σχετίζεται έμμεσα με κεραυνό.
Ο Michael J. Peterson από το Severe Storms Research Center της Georgia Institute of Technology υποστήριξε ότι η πρόοδος στην παρακολούθηση μέσω γεωστατικών δορυφόρων επιτρέπει πλέον την παρατήρηση ακόμη και των πιο σπάνιων κεραυνών παγκοσμίως. Με την περαιτέρω συσσώρευση δεδομένων, η επιστήμη θα είναι σε θέση να κατανοήσει καλύτερα τις επιπτώσεις των κεραυνών σε κοινωνικό επίπεδο.
Αν και οι πιθανότητες να χτυπηθεί κανείς από έναν megaflash είναι εξαιρετικά μικρές, οι κεραυνοί παραμένουν από τα πιο επικίνδυνα φυσικά φαινόμενα. Περίπου 240.000 άνθρωποι χτυπιούνται κάθε χρόνο, με ποσοστό θνησιμότητας κοντά στο 10%. Όσοι επιβιώνουν συχνά αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα υγείας, νευρολογικές βλάβες, εγκαύματα και απώλεια μνήμης.
Ο Walt Lyons υπενθυμίζει ότι τα μόνα ασφαλή σημεία σε μια καταιγίδα είναι κτίρια με καλωδίωση και υδραυλικές εγκαταστάσεις ή πλήρως κλειστά οχήματα με μεταλλική οροφή. Αν ο κεραυνός βρίσκεται εντός 10 χιλιομέτρων, η ασφαλέστερη επιλογή είναι η άμεση μετακίνηση σε τέτοιο χώρο. Τα megaflashes ενδέχεται να καλύψουν μεγάλες αποστάσεις σε δευτερόλεπτα, ενσωματωμένοι μέσα σε τεράστια συστήματα καταιγίδων, γι’ αυτό η επαγρύπνηση παραμένει κρίσιμη.
[via]
