Σε μια περίοδο όπου η παγκόσμια ζήτηση για ενέργεια αυξάνεται ραγδαία, με κινητήριο δύναμη και την επέκταση των data centers για τεχνητή νοημοσύνη, οι ΗΠΑ εξετάζουν τη δυνατότητα να επαναχρησιμοποιήσουν περισσότερους από 90.000 τόνους πυρηνικών αποβλήτων ως καύσιμο για προηγμένους αντιδραστήρες. Η πρόταση αυτή, που επανέρχεται στο προσκήνιο με πρωτοβουλία της κυβέρνησης Trump, φέρνει ξανά στην επιφάνεια ένα ζήτημα μακροχρόνιας συζήτησης αλλά χωρίς οριστική λύση: τη διαχείριση των ραδιενεργών αποβλήτων που έχουν συσσωρευτεί επί δεκαετίες.
Αυτή τη στιγμή, τα πυρηνικά απόβλητα βρίσκονται αποθηκευμένα σε περίπου 70 πυρηνικές εγκαταστάσεις ανά την επικράτεια των ΗΠΑ. Σε ένα ενεργειακό τοπίο όπου η ανάγκη για καθαρές μορφές ενέργειας γίνεται ολοένα και πιο επιτακτική, τα απόβλητα αυτά ενδέχεται να αποτελέσουν πολύτιμη πηγή ενέργειας. Σύμφωνα με πηγές που επικαλείται το Reuters, η αμερικανική κυβέρνηση επεξεργάζεται τέσσερα σχέδια προεδρικών διαταγμάτων για την αναζωογόνηση του πυρηνικού τομέα, εκ των οποίων το ένα αφορά την ανακύκλωση του χρησιμοποιημένου καυσίμου – ακόμη και του ραδιενεργού πλουτωνίου – για χρήση σε αντιδραστήρες νέας τεχνολογίας.
Η πρόταση ωστόσο δεν στερείται διαφωνιών. Ειδικοί σε θέματα μη διάδοσης των πυρηνικών όπλων εκφράζουν έντονη ανησυχία, τονίζοντας ότι μια τέτοια πρωτοβουλία ενδέχεται να ενισχύσει κινδύνους για την παγκόσμια ασφάλεια. Ο κυριότερος φόβος είναι ότι η δημιουργία μιας αλυσίδας ανακύκλωσης πυρηνικών αποβλήτων θα μπορούσε να αποτελέσει σημείο εισόδου για εξτρεμιστικές ομάδες που επιδιώκουν να κατασκευάσουν πρόχειρες πυρηνικές συσκευές. Επιπλέον, η συγκεκριμένη κίνηση των ΗΠΑ ενδέχεται να λειτουργήσει ως πρότυπο για άλλες χώρες, προκαλώντας ντόμινο ανεξέλεγκτης εξάπλωσης ευαίσθητων πυρηνικών τεχνολογιών.
Ένα ακόμη σημείο έντονης πολιτικής αντιπαράθεσης είναι το ενδεχόμενο αναδιάρθρωσης του θεσμικού πλαισίου που διέπει τη λειτουργία των πυρηνικών μονάδων. Μέχρι σήμερα, την αρμοδιότητα αδειοδότησης κατέχει η Nuclear Regulatory Commission (NRC), ένας ανεξάρτητος οργανισμός. Ωστόσο, η κυβέρνηση Trump φαίνεται διατεθειμένη να συγκεντρώσει περισσότερες αποφάσεις στον κεντρικό κυβερνητικό μηχανισμό, ενδεχομένως χαλαρώνοντας τα πρότυπα ασφάλειας και επιταχύνοντας τις διαδικασίες έγκρισης νέων έργων. Ορισμένοι αναλυτές ερμηνεύουν αυτή τη στρατηγική ως μια προσπάθεια επίσπευσης της ενεργειακής μετάβασης, εις βάρος όμως της αυστηρής εποπτείας.
Ο Υπουργός Ενέργειας Chris Wright, σε πρόσφατη τοποθέτησή του ενώπιον της Επιτροπής Προϋπολογισμού της Βουλής, επιβεβαίωσε το αυξανόμενο ενδιαφέρον του Υπουργείου για τις τεχνολογίες πυρηνικής ενέργειας νέας γενιάς. Μεταξύ των προτεραιοτήτων βρίσκονται οι μικρής κλίμακας αρθρωτοί αντιδραστήρες (modular reactors), οι οποίοι θεωρούνται ασφαλέστεροι και πιο ευέλικτοι από τους παραδοσιακούς πυρηνικούς σταθμούς.
Αν και δεν έχει καθοριστεί ακόμα το χρονοδιάγραμμα επανεκκίνησης της δραστηριότητας ανακύκλωσης καυσίμων, εφόσον υλοποιηθεί, το σχέδιο αυτό θα σηματοδοτούσε μια ουσιαστική στροφή στην αμερικανική ενεργειακή πολιτική. Συνδυάζοντας την ανάγκη για καθαρή ενέργεια με την επαναξιοποίηση υπαρχόντων πόρων, η πρόταση υπόσχεται μια νέα κατεύθυνση στην παραγωγή ενέργειας – με όλα τα οφέλη και τους κινδύνους που αυτό συνεπάγεται.
[via]