Υποχρεωτική καταγραφή δακτυλικών αποτυπωμάτων και προσώπων για ταξιδιώτες στη ζώνη Σένγκεν
Από αυτόν τον μήνα τίθεται σε εφαρμογή το νέο σύστημα ελέγχου συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το Entry/Exit System (EES), που θα αλλάξει ριζικά τον τρόπο εισόδου και εξόδου των επισκεπτών από τρίτες χώρες στη ζώνη Σένγκεν. Στόχος της πρωτοβουλίας είναι η ενίσχυση της ασφάλειας, η μείωση της γραφειοκρατίας και ο καλύτερος έλεγχος των κανόνων παραμονής.
Το EES θα ξεκινήσει να εφαρμόζεται σταδιακά από τις 12 Οκτωβρίου έως και τις 10 Απριλίου, καλύπτοντας 29 χώρες που συμμετέχουν στη ζώνη Σένγκεν, συμπεριλαμβανομένων όλων των κρατών-μελών της ΕΕ, καθώς και της Ισλανδίας, της Νορβηγίας και της Ελβετίας. Εξαίρεση αποτελούν η Κύπρος και η Ιρλανδία, που δεν συμμετέχουν στο σύστημα.
Με την ενεργοποίησή του, όλοι οι μη Ευρωπαίοι ταξιδιώτες άνω των 11 ετών –ανάμεσά τους και οι πολίτες του Ηνωμένου Βασιλείου και των ΗΠΑ– θα υποχρεούνται να καταγράφουν τα δακτυλικά τους αποτυπώματα, την αναγνώριση προσώπου και τα στοιχεία του διαβατηρίου τους κατά την πρώτη είσοδο σε συνοριακό σημείο της ζώνης. Αυτά θα αποθηκεύονται σε έναν ηλεκτρονικό φάκελο, χωρίς χρέωση, που θα παραμένει ενεργός για τρία χρόνια. Στις επόμενες μετακινήσεις, η είσοδος θα γίνεται με απλή σάρωση προσώπου ή δακτυλικού αποτυπώματος, αντικαθιστώντας τη μέχρι σήμερα πρακτική της σφράγισης διαβατηρίων.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση υποστηρίζει ότι το EES θα επιταχύνει τον συνοριακό έλεγχο, θα ενισχύσει την ασφάλεια και θα επιτρέψει τον αποτελεσματικότερο έλεγχο του κανόνα που επιτρέπει σε πολίτες τρίτων χωρών να διαμένουν το πολύ 90 ημέρες σε κάθε περίοδο 180 ημερών εντός της ζώνης Σένγκεν.
Το project, που καθυστέρησε αρκετά χρόνια σε σχέση με τον αρχικό προγραμματισμό, θα διαχειρίζεται η eu-LISA, ο οργανισμός της ΕΕ για τα μεγάλης κλίμακας πληροφοριακά συστήματα στους τομείς ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης. Η έδρα του βρίσκεται στο Ταλίν της Εσθονίας. Η βάση δεδομένων θα περιλαμβάνει στοιχεία διαβατηρίων, όπως ονοματεπώνυμο και ημερομηνία γέννησης, τις ημερομηνίες και τοποθεσίες εισόδου και εξόδου, καθώς και αν υπήρξε άρνηση εισόδου. Τα βιομετρικά δεδομένα θα αποθηκεύονται σε ειδικό σύστημα ταυτοποίησης.
Οι περισσότερες καταχωρήσεις θα διατηρούνται για τρία χρόνια, αλλά αν δεν υπάρχει καταγεγραμμένη έξοδος, η διατήρηση θα επεκτείνεται σε πέντε χρόνια από την ημερομηνία λήξης της επιτρεπόμενης παραμονής. Παρά τις βελτιώσεις που έγιναν σε σχέση με τα αρχικά σχέδια, οργανώσεις όπως η European Digital Rights έχουν ήδη εκφράσει ανησυχίες ότι το επίπεδο συλλογής δεδομένων είναι δυσανάλογο και περιττό.
Ειδικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η περίπτωση του Ηνωμένου Βασιλείου, το οποίο φιλοξενεί συνοριακούς ελέγχους της ΕΕ σε κομβικά σημεία όπως το λιμάνι του Dover, το Folkestone για το Eurotunnel και τον σταθμό St Pancras στο Λονδίνο για τα τρένα Eurostar. Η βρετανική κυβέρνηση έχει διαθέσει 3,5 εκατομμύρια λίρες σε κάθε έναν από αυτούς τους τερματικούς σταθμούς για την εγκατάσταση ειδικών υποδομών καταχώρησης.
Η Eurostar θα ξεκινήσει από τον Ιανουάριο να προσφέρει τη δυνατότητα καταχώρησης πρώτα στους κατόχους premium εισιτηρίων και μέλη προγραμμάτων, πριν το σύστημα επεκταθεί σε όλους τους ταξιδιώτες μέσω των σταθμών St Pancras και Paris Gare du Nord. Στο Λονδίνο έχουν ήδη εγκατασταθεί 49 κιόσκια, με την εταιρεία να διαβεβαιώνει ότι η διαδικασία θα διαρκεί μόλις δύο λεπτά.
Παράλληλα, η Eurotunnel έχει επενδύσει 80 εκατομμύρια λίρες για την ανάπτυξη κιόσκων EES και άλλης τεχνολογίας, ενώ έχει προσλάβει 120 επιπλέον υπαλλήλους για να υποστηρίξουν τους επιβάτες στη χρήση του αυτοματοποιημένου συστήματος. Το EES θα εφαρμοστεί αρχικά σε λεωφορεία και φορτηγά από τον Οκτώβριο, ενώ μέχρι το τέλος του έτους θα επεκταθεί και στα ΙΧ, με ειδικούς χώρους στάθμευσης για τη διαδικασία καταχώρησης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι από το τελευταίο τρίμηνο του 2026 η ΕΕ θα προσθέσει και μια ακόμη προϋπόθεση για την είσοδο στη ζώνη Σένγκεν: το European Travel Information and Authorisation System (ETIAS). Πρόκειται για μια άδεια ταξιδιού που θα κοστίζει 20 ευρώ, θα ισχύει για τρία χρόνια και θα είναι απαραίτητη για πολίτες χωρών που σήμερα ταξιδεύουν χωρίς βίζα, όπως η Αυστραλία, ο Καναδάς, το Ηνωμένο Βασίλειο και οι Ηνωμένες Πολιτείες.
Με την εισαγωγή του EES και του ETIAS, η Ευρωπαϊκή Ένωση επιδιώκει να εκσυγχρονίσει τον έλεγχο των συνόρων, δημιουργώντας μια πιο αυτοματοποιημένη και ασφαλή διαδικασία. Ωστόσο, δεν λείπουν οι φωνές που ανησυχούν για το κατά πόσο η μαζική συλλογή βιομετρικών δεδομένων θα επηρεάσει την ιδιωτικότητα εκατομμυρίων ταξιδιωτών. Το βέβαιο είναι ότι από φέτος, το ταξίδι προς την Ευρώπη για εκατομμύρια επισκέπτες θα συνοδεύεται από μια εντελώς νέα εμπειρία στα σύνορα.
[via]
