Ο Sir Tim Berners-Lee, ο άνθρωπος που έθεσε τα θεμέλια του σύγχρονου Internet, γύρισε πίσω στον χρόνο για να εξηγήσει γιατί αποφάσισε να χαρίσει την εφεύρεσή του στον κόσμο, χωρίς να ζητήσει δικαιώματα ή αμοιβές. Τριάντα έξι χρόνια μετά την πρώτη παρουσίαση του World Wide Web, ο δημιουργός του αναγνωρίζει ότι η επιλογή του υπήρξε καθοριστική για την επιτυχία του, αλλά δεν κρύβει και τις πικρές του διαπιστώσεις για την πορεία που πήρε το διαδίκτυο.
Η εφεύρεση που άλλαξε τον κόσμο
Το 1989, εργαζόμενος στο CERN, ο Berners-Lee παρουσίασε την ιδέα ενός παγκόσμιου δικτύου που θα συνέδεε πληροφορίες μέσω πρωτοποριακών τεχνολογιών, όπως τα HTTP και URL. Η σύλληψη αυτή άνοιξε τον δρόμο για την εποχή της πληροφορίας, με τον ίδιο να δημιουργεί λίγο αργότερα τον πρώτο browser, γνωστό ως WorldWideWeb, σε υπολογιστή NeXT.
Η απόφαση-σταθμός ήρθε το 1993, όταν το CERN ανακοίνωσε ότι ο πηγαίος κώδικας του World Wide Web θα δοθεί ελεύθερα, χωρίς χρέωση και χωρίς περιορισμούς χρήσης. Έναν χρόνο αργότερα, ο Berners-Lee ίδρυσε στο MIT το World Wide Web Consortium (W3C), το όργανο που συνεχίζει μέχρι σήμερα να καθορίζει τα πρότυπα λειτουργίας του διαδικτύου.
Διαβάστε επίσης
Γιατί το έκανε δωρεάν
Σε άρθρο του στην εφημερίδα The Guardian, ο Berners-Lee εξήγησε ότι η απόφαση αυτή ήταν ουσιαστικά μονόδρομος. «Για να μπορέσει ο ιστός να φιλοξενήσει τα πάντα, έπρεπε όλοι να μπορούν να τον χρησιμοποιούν και να θέλουν να το κάνουν. Ήδη αυτό ήταν μια τεράστια απαίτηση. Δεν θα μπορούσα να τους ζητήσω να πληρώνουν για κάθε αναζήτηση ή κάθε ανέβασμα αρχείου. Αν ήθελε να πετύχει, έπρεπε να είναι ελεύθερος», έγραψε.
Ο ίδιος έχει επανειλημμένα επισημάνει ότι αν κρατούσε τον έλεγχο του συστήματος και το μετέτρεπε σε εμπορικό προϊόν, το World Wide Web πιθανότατα δεν θα εξαπλωνόταν ποτέ. «Δεν μπορείς να προτείνεις έναν χώρο ως καθολικό και ταυτόχρονα να τον έχεις υπό ιδιοκτησιακό καθεστώς», σχολίασε σε παλαιότερη συνέντευξή του.
Το όραμα μιας ελεύθερης πλατφόρμας
Η αρχική φιλοσοφία του Berners-Lee ήταν ξεκάθαρη: το διαδίκτυο έπρεπε να είναι ένα παγκόσμιο, ανοιχτό πεδίο, όπου η δημιουργικότητα, η γνώση και η συνεργασία θα μπορούσαν να ανθίσουν. Η δωρεάν διάθεση του κώδικα έδωσε τη δυνατότητα σε πανεπιστήμια, ερευνητές, επιχειρήσεις αλλά και απλούς πολίτες να χτίσουν πάνω του εφαρμογές και υπηρεσίες, δημιουργώντας το εκρηκτικό οικοσύστημα που γνωρίζουμε σήμερα.
Η εξάπλωση του διαδικτύου σε κάθε γωνιά του πλανήτη, η είσοδος δισεκατομμυρίων ανθρώπων στον ψηφιακό κόσμο και η γέννηση μιας νέας οικονομίας βασισμένης στην πληροφορία είναι αδιαμφισβήτητα επιτεύγματα που οφείλονται σε αυτή την επιλογή.
Από την υπόσχεση στην απογοήτευση
Ωστόσο, ο ίδιος ο Berners-Lee δεν κρύβει ότι βλέπει πλέον και τις σκιές πίσω από την αρχική του απόφαση. «Σήμερα κοιτάζω την εφεύρεσή μου και αναγκάζομαι να ρωτήσω: είναι ο ιστός ακόμη ελεύθερος; Όχι, δεν είναι», σημειώνει στο νέο του άρθρο.
Ο δημιουργός του διαδικτύου εκφράζει έντονη ανησυχία για την κυριαρχία των μεγάλων τεχνολογικών εταιρειών, οι οποίες, όπως τονίζει, έχουν μετατρέψει τα προσωπικά δεδομένα των χρηστών σε εμπόρευμα. Η μαζική συλλογή, επεξεργασία και πώληση πληροφοριών σε εμπορικούς μεσάζοντες και κυβερνήσεις ανοίγει, σύμφωνα με τον ίδιο, τον δρόμο σε μορφές παρακολούθησης και καταπίεσης που αντιστρατεύονται το αρχικό του όραμα.
Επιπλέον, αναφέρεται στην εκρηκτική άνοδο των αλγορίθμων που κινούν τις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης. Η αλγοριθμική προώθηση περιεχομένου, όπως εξηγεί, έχει οδηγήσει σε φαινόμενα παραπληροφόρησης, σε τοξικά περιβάλλοντα συζήτησης και σε σοβαρές επιπτώσεις για την ψυχική υγεία, ιδιαίτερα των νέων.
Ο χρήστης ως προϊόν
«Η ανταλλαγή προσωπικών δεδομένων με αντάλλαγμα τη χρήση υπηρεσιών δεν συμβαδίζει με το όραμά μου για έναν ελεύθερο ιστό», υπογραμμίζει ο Berners-Lee. Σήμερα, όπως εξηγεί, ο μέσος χρήστης του διαδικτύου δεν αντιμετωπίζεται ως πελάτης αλλά ως προϊόν. Κάπου ανάμεσα στην πρώτη εποχή του διαδικτύου και στη μετεξέλιξή του στην εποχή των social media, «πήραμε τον λάθος δρόμο».
Διαβάστε επίσης
Ένας αγώνας που συνεχίζεται
Παρά τις απογοητεύσεις του, ο Berners-Lee δεν παραιτείται από το όραμά του για έναν πιο ανοιχτό και δίκαιο ιστό. Μέσα από πρωτοβουλίες όπως το Solid, ένα project που στοχεύει να δώσει ξανά τον έλεγχο των δεδομένων στους ίδιους τους χρήστες, επιδιώκει να επαναφέρει τη φιλοσοφία της ελευθερίας και της διαφάνειας που ενέπνευσε την πρώτη μορφή του διαδικτύου.
[via]
