«Οι φανοστάτες με ακούνε! Είμαι σίγουρος ότι μετά από μια συζήτηση που είχα περπατώντας στο δρόμο βλέπω σχετικές διαφημίσεις στο διαδίκτυο». Ναι, κάποιος γνωστός μου ισχυρίζεται ότι αυτό του συμβαίνει, λέει ο Tony Anscombe επικεφαλής για την ενημέρωση κοινού στην παγκόσμια εταιρεία κυβερνοασφάλειας ESET.
Αν το επάγγελμά σας έχει σχέση με την κυβερνοασφάλεια ή τις υπηρεσίες προστασίας της ιδιωτικής ζωής, τότε θα έχετε ακούσει παρόμοιους ισχυρισμούς και όταν προσπαθείτε να εξηγήσετε τον τρόπο με τον οποίο οι εταιρείες συλλέγουν τα δεδομένα που χρησιμοποιούνται για διαφήμιση, οι εξηγήσεις που δίνετε πέφτουν στο κενό καθώς ο ακροατής σας θα πρέπει να αποδεχτεί ότι πιθανότατα ο ίδιος, αλλά ίσως εν αγνοία του, επέτρεψε τη συλλογή και τη χρήση των δεδομένων του.
Η διαδικασία είναι συχνά αόρατη καθώς τα δεδομένα συλλέγονται στο παρασκήνιο από τις ενέργειες που κάνουμε και τις πληροφορίες που αποκαλύπτουμε ανοιχτά. Στη συνέχεια, οι εταιρείες χρησιμοποιούν την τεχνολογία για να βγάλουν «έξυπνα» συμπεράσματα σχετικά με τις προτιμήσεις μας.
Αν χρησιμοποιήσετε πχ μια εφαρμογή GPS για να βρείτε ένα εστιατόριο που ειδικεύεται σε κάποια συγκεκριμένη κουζίνα, ο πάροχος αναζήτησης θα γνωρίζει τα εξής για εσάς:
ότι τρώτε έξω,
ποια ημέρα της εβδομάδας τρώτε έξω,
ενδεχομένως πόσο συχνά,
πόσο μακριά είστε διατεθειμένοι να ταξιδέψετε,
τις διατροφικές προτιμήσεις σας,
την ώρα της ημέρας που τρώτε κ.λπ.
Σε αυτή την περίπτωση το μόνο που αποκαλύψατε ήταν το όνομα του εστιατορίου, ωστόσο οι πληροφορίες που προκύπτουν από την ενέργεια αυτή μπορεί να είναι σημαντικές.
«Επιστρέφοντας στο φίλο μου που νομίζει ότι οι φανοστάτες τον ακούνε μετά από μια βόλτα στο δρόμο στην οποία συζήτησαν αν θα πάνε σε ινδικό ή κινέζικο εστιατόριο, μπαίνουν στο αυτοκίνητο και χρησιμοποιούν το GPS του τηλεφώνου τους για να οδηγήσουν στο εστιατόριο. Την επόμενη εβδομάδα βλέπουν στο κινητό μια διαφήμιση για εστιατόρια. Τελικά έφταιγαν οι φανοστάτες ή μόνοι τους παρέδωσαν τις πληροφορίες;» λέει ο Tony Anscombe από την ESET.
Είναι δύσκολο να κατανοήσουμε τον τρόπο με τον οποίο γίνεται η συλλογή των δεδομένων και των συμπερασμάτων που μπορούν να εξαχθούν και πιθανότατα ένα θέμα που είναι ενδιαφέρον όταν κάποιος το εξηγεί, αλλά πολύ περίπλοκο για να οδηγήσει σε συγκεκριμένες ενέργειες ώστε να αποφευχθεί η συλλογή δεδομένων. «Θα διακινδύνευα μια εικασία ότι ακόμη και αυτοί που γνωρίζουν πιθανόν να αποκαλύπτουν περισσότερες πληροφορίες από όσες συνειδητοποιούν» αναφέρει ο Tony.
Η εκπαίδευση των καταναλωτών σχετικά με την αξία και τη σημασία των προσωπικών τους δεδομένων είναι ο λόγος για τον οποίο τον Ιανουάριο του 2008, οι ΗΠΑ και ο Καναδάς δημιούργησαν την Ημέρα Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων. Πρόκειται για μια επέκταση της Ημέρας Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων που καθιερώθηκε στις ευρωπαϊκές χώρες από το 2006. Η 28η Ιανουαρίου, τιμά επίσης την υπογραφή το 1981 της Σύμβασης 108, μιας διεθνούς συνθήκης που αφορά την προστασία της ιδιωτικής ζωής και των δεδομένων.
Στις ΗΠΑ, η ημέρα έχει εξελιχθεί σε εβδομάδα, δίνοντας μεγαλύτερες ευκαιρίες για εκδηλώσεις και συμμετοχή. Από το 2008, ο κόσμος των δεδομένων και της ιδιωτικής ζωής έχει αλλάξει σημαντικά. Η αξία των δεδομένων αναγνωρίζεται πλέον από τις εταιρείες και τις κυβερνήσεις, οδηγώντας έτσι στη σημαντική καταγραφή προσωπικών δεδομένων. Αυτό έχει οδηγήσει στην ανάγκη θέσπισης νομοθεσίας, όπως ο Γενικός Κανονισμός για την Προστασία των Δεδομένων (General Data Protection Regulation - GDPR) στην ΕΕ και ο Νόμος για τα Δικαιώματα Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων της Καλιφόρνια (CPRA), παρέχοντας κάποια προστασία στα άτομα που επιθυμούν να ελέγχουν τη χρήση των προσωπικών τους δεδομένων.
Δραστηριότητες ευαισθητοποίησης όπως η Εβδομάδα Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων είναι σημαντικές, καθώς οδηγούν σε συζητήσεις μεταξύ ατόμων, επιχειρήσεων και κυβερνήσεων.
Ωστόσο, οι έννοιες του τι είναι τα προσωπικά δεδομένα, η αξία που έχουν, ο κίνδυνος κατάχρησης ή ακόμη και η απλή χρήση τους θα πρέπει να είναι ένα θέμα που όλοι διδάσκονται κατά τη διάρκεια της βασικής εκπαίδευσης και πριν αρχίσουν να χρησιμοποιήσουν την πρώτη τους "έξυπνη" συσκευή. Αυτό πρέπει να περιλαμβάνει την κατανόηση των δικαιωμάτων που παρέχει η νομοθεσία για την προστασία της ιδιωτικής ζωής στο άτομο, το δικαίωμα διαγραφής, τροποποίησης, αίτησης των εν λόγω δεδομένων κλπ.
Αν δεν κατανοήσουμε τη σημασία των προσωπικών πληροφοριών που συλλέγονται και την αξία που έχουν ή τα δικαιώματά μας να διαχειριζόμαστε τα δεδομένα μας, είναι πιθανό να συνεχίσουμε την καθημερινότητά μας κατηγορώντας τους φανοστάτες για τις διαφημίσεις που θα δούμε στο internet την επόμενη εβδομάδα.
